Ankara Büyükşehir Başkent Doğalgaz yolsuzluk Sayıştay raporlarına da yansıdı. Buna göre ön ödemeli gaz alımı ile doğalgaza gelecek zammın önceden bilinmesi gaz stokçuluğunu patlattı. Zamlı gazı önceden eski fiyatla satan şirket 35 milyon TL zarar etti.
Başkent Doğalgaz’daki yolsuzluk tartışmaları Sayıştay raporuyla yeni bir boyut kazandı. Rapora göre, Türkiye çapında yalnızca şirketin kullandığı ön ödemeli sayaçlar resmen “spekülasyon” aracına dönmüş. Sayıştay’ın özelleştirme sürecindeki Başkent Doğalgaz Anonim Şirketi’ne ilişkin 2011 raporunu Cumhuriyet ele geçirdi. Raporda yer alan tespitler ana hatlarıyla şöyle:
• Ön ödemeli sayaç, mekanik sayaca göre pahalı malzemedir. Sayaç bedelleri, abone bağlantı bedeli olarak tüketiciye yansımaktadır.
• Elektronik sayaçların tümü aynı anda okunamadığı için abonelerin çektiği gaz miktarı doğru olarak tespit edilememekte dolayısıyla stokta ne kadar gaz olması gerektiği ve gelecekte çekilecek gaz miktarı bilinememekte, stok gaz doğru olarak ölçülendirilememektedir.
• Ankara’da 1995’te başlatılan ön ödemeli sayaç aboneliği, dönemin ekonomik koşullarında peşin alınan gaz bedelinin faizle değerlendirilmesi ciddi bir gelir sağladığı için süratle yaygınlaştırılmıştır. Ancak, yıllar içinde peşin ödenen gaz bedelinin nemalandırılmasının cazibesi kalmadığı gibi ön ödemeli kartlı sistem, Botaş’ın gaza yapılan fiyat artışlarının parasını peşin yatıran aboneye yansıtılamaması nedeniyle, şirketin mali durumunu olumsuz etkileyen bir sisteme dönüşmüştür.
• Peşin ödenen gaz miktarında sınırlama bulunmamasının şirketi sınırsız gaz satma noktasında zorlayacağı açıktır. Örneğin, 2010 Ocak son günlerinde gaz fiyatında değişiklik olacağı beklentisi ile tek bir serbest tüketicinin bir günde 500 bin m3 gaz stoku yaptığı kayıtlara girmiştir. (Bir ailenin günlük tüketimi 10 metreküp.)
Bir günde 2 milyon
• Diğer yandan; 30 Eylül 2011 gecesi doğalgaza yapılan yüzde 14.94luk zammın önceden duyulması neticesinde zam öncesi 24 saatte 7 milyon Sm3 olacağı öngörülen gaz satışının 30 milyon Sm3 olarak gerçekleşmesiyle bir günde yaklaşık 23 milyon Sm3’e erişen alımın daha da yükselmemesi için şirket önlem almak durumunda kaldı.
• Şirketin aboneye zamsız fiyattan sattığı gaza karşılık Botaş’a zamlı fiyattan ödeyeceği gaz bedeli nedeniyle bir günlük zararının yaklaşık 2 milyon TL olduğu, ayrıca daha önce parası yatırılan ve abone sayaçlarında bulunup tüketimi ötelenmiş 450 milyon Sm3 gazın bedelinin de Botaş’a yüzde 15 zamlı ödeneceği dikkate alındığında, şirket zararının (aynı fiyatlar kabul edilerek) 33 milyon TL civarında olduğu, toplam zararın 35 milyon TL’yi bulduğu hesaplanmıştır."
