Husilerin yetersiz donanıma sahip ve hatta zaman zaman ümidini kaybetmiş bir avuç gerilladan şu an kuzey Yemen’de geniş bir alanı kontrol eden bir gruba dönüşme serüvenleri dikkatli ve sistemli bir liderlik anlayışına sahip olduklarını ortaya çıkardı
“Vadiler ve mağaralar boyunca hayaletler gibi ilerliyorlar. Tam bir yamacın üzerinde yerlerini tespit ettik dediğimiz andan dakikalar sonra bize ters istikametten ateş açıyorlar.” 2009’da o sıralar Husiler ile Yemen hükümeti arasında acımasız bir savaşa sahne olan Haccah şehrinin kuzeybatısını ziyaret ettiğimde Yemenli bir kıdemli subay Husilerle savaşmanın nasıl bir şey olduğunu bana bu şekilde anlatmıştı. 2010 itibariyle Husiler çoğu yerde Yemen ordusunu ve Suudi ordusunun bazı unsurlarını mağlup etmişlerdi. Gerilla savaşının sırtı yere gelmeyen ustaları olduklarını gösterdiler. 2011’den beri Yemen’in içinden çıkılmaz siyasetinde yollarını bulmakta ne kadar becerikli olduklarını da kanıtladılar.
Husiler bir hareket olarak 1990’ların başında birleştiler ve başlangıçta kendilerini yaklaşık olarak Yemenlilerin yüzde 30’unun bağlı olduğu Şii İslam’ın Zeydilik kolunu canlandırmaya ve savunmaya adadılar. 2004 itibariyle Husiler, Yemen hükümetiyle 2011’de hükümet karşıtı halk protestolarının başlamasına kadar sürecek bir çatışmanın içindeydi. Bir zamanların uç hareketi manevi, askeri ve siyasi kalbi olan Sa’da şehrinden kararlı ve düzenli bir şekilde etki alanını yaymaya başladı. Husilerin yayılmacı mücadelelerinin tepe noktası Eylül 2014’te Yemen’in başkenti Sana’nın hiçbir direnişle karşılaşılmadan ele geçirilmesiydi. 2015’e geldiğimizde Husiler, Yemen devlet başkanının ve hükümetinin istifasından sorumlular. Husiler artık Yemen’in en önemli siyasi gücü.
Marjinal bir hareket nasıl olur da Yemen’in kuzeyinin önemli bir bölümünü kontrol etmeyi ve hükümetini etkisiz hale getirmeyi başarır? Kısaca, Yemen hükümetiyle uzun süren savaşları süresince öğrendiklerini uygulayarak. Her şeyden önce, Husiler Yemen ordusunun 2014’te dağılmasından dolayı artık bolca ağır silaha erişimi olan iyi organize olmuş ve kabiliyetli bir savaş gücü. Husi liderler Yemen’de ya da en azından kuzeyinde siyasal başarının anahtarının aba altından sopa göstermek olduğunu biliyorlar. Gücü ve etkiyi sürdürmenin anahtarının eski devlet başkanı Saleh’in yaptığının aksine bu sopayı mümkün olduğu kadar dikkatli ve az kullanmak olduğunu gösterdiler. Bu amaç için, azimle Kuzey merkezli kabilelerin liderleriyle temas kurmaya uğraştılar.
Husiler ayrıca kontrol ettikleri bölgelerde güvenlik ve istikrar önlemleri alabildiklerini de gösterdiler. Husiler Sada’yı ve bir zamanlar Yemen’in kontrolü en zor bölgesi olan al-Jawf’ı ele geçirdiler ve görece bir güven ortamının keyfini sürüyorlar. al-Jawf şehrinde, Husiler El-Kaide güçlerinin büyük ölçüde kökünü kuruttular ve şehirdeki istikrarsızlığın başta gelen nedenlerinden olan kan davalarını sonlandırmak için ise çalışıyorlar. Hızla büyüyen ve görece gelişmiş medya ağı yoluyla Husiler rutin olarak bu başarılarına dikkatleri çekiyorlar.
Bununla birlikte, Husiler yıllardır kötüleşen hayat şartlarından ve güvensizlik ortamından mustarip olan Yemenlilerin bu büsbütün umutsuzluk halinden fayda sağlayabilirler. Yemenli bir milletvekili şöyle diyor, ‘’Yemenliler yorgun düştü. Ekonomi bir felaket. Gün geçtikçe daha fazla insan aç kalıyor. Koşullar böyle olunca, Husilere karşı çıkanlar bile onlara bir şans vermeye hazır. Başka bir seçenekleri var mı ki? Hükümet yok, ordu yok. Husilere kim dur diyecek?’’
Husilerin lideri Abdülmelik el Husi, konuşmalarında Yemen’i yönetme gibi bir amaçları olmadığını vurguluyor. Yapılanları göz önüne aldığımızda bunun biraz doğruluktan uzak olduğunu düşünebiliriz, ancak Abdülmelik el Husi, Sana’da dizginleri resmen ele almanın Husilere zarar verebileceğinin farkında olan zeki bir stratejist. Husiler etki alanlarını hem kuzeyde hem de güneyde Sünni kabile liderlerini ve siyasetçilerini kapsayacak şekilde genişletiyor olsalar da, hala birçok Yemenli tarafından bir Şii örgütü olarak görülüyorlar. Bir Husi liderliğindeki hükümet Yemenlilerce 1962 devrimine kadar ülkeyi yöneten Zeydi ağırlıklı imamlığa bir dönüş olarak algılanacaktır ve böylece bu çoğunluğu Sünni olan Yemenliler arasında pek taraftar bulmayacaktır. Üst düzey Husi liderler gelecekte bir hükümete liderlik etmenin tehlikelerinin farkında olsalar da, Hadi’nin istifası ve ülkenin başkentindeki yönetim boşluğu Husilere başka bir seçenek bırakmayabilir.
Husilerin liderliğindeki bir hükümet neye benzerdi? Mesela şaşırtıcı bir çeşitliliğe sahip olabilirdi. Husi liderler Yemen’in kuzeyindeki liderlerin bir bölümüyle, genç gruplarla ve tabi ki Salih rejimine bağlı güç bloklarıyla iyi ilişkiler kurdular. Her ne kadar Husiler hiçbir zaman siyasi gündemlerini açıkça dile getirmeseler de liderleri Yemen’in birleşmesini destekliyor. Yemen’in birleşmesi meselesi neredeyse 20 yıldır kuzeyliler tarafından talep ediliyor ve muhtemelen de hem kuzey hem de güney Yemen’i bir arada tutmak için tek geçerli çözüm de bu. Husilerin devlet başkanı Hadi’den talep ettikleri şeylerden biri de hükümetin daha fazla kuzeyli temsilcinin yanı sıra daha fazla Husi temsilci de barındırmasıydı.
Husilerin yetersiz donanıma sahip ve hatta zaman zaman ümidini kaybetmiş bir avuç gerilladan şu an kuzey Yemen’de geniş bir alanı kontrol eden bir gruba dönüşme serüvenleri dikkatli ve sistemli bir liderlik anlayışına sahip olduklarını ortaya çıkardı. Husilerin siyasi ve askeri zekâsını hafife almak bir hata olur. Husilerin, Yemen’i içine çekme tehlikesi taşıyan kargaşanın bir parçası olduklarını sanmak bir hata olur. Ne olursa olsun, uluslararası kamuoyu ve özellikle de batı en azından şu an için Yemen’deki en organize ve birlik içinde olan bu güç bloğuyla ilişki içinde olmak zorunda.
Michael Horton Jane’s Intelligence Review, The Economist, Intelligence Digest ve Christian Science Monitor’un da aralarında olduğu birçok yayında Yemen üzerine kapsamlı yazılar kaleme alan ve on yıllık bir tecrübeye sahip Yemen uzmanı bir araştırmacıdır.
[Counterpunch’taki İngilizce orijinalinden Melis Kabay tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir]
