Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilen ilk Türk yazar olan 92 yaşındaki Yaşar Kemal 45 günlük yaşam mücadelesini kaybetti. Zülfü...
Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilen ilk Türk yazar olan 92 yaşındaki Yaşar Kemal 45 günlük yaşam mücadelesini kaybetti. Zülfü Livaneli'nin 'Gözüyle Kartal Avlayan yazar' lakabını taktığı Kemal, 14 Ocak'ta solunum güçlüğü nedeniyle hastaneye kaldırılmıştı. Eserlerinde Anadolu efsanelerini sıklıkla işleyen, edebiyatımızın koca çınarı Yaşar Kemal’in kitapları bugüne kadar kırk dile çevrilerek yayınlandı, yurt içi ve yurt dışında yüzlerce baskı yaptı.
Yazarın yakın dostlarından olan Zülfü Livaneli ile Yaşar
Kemal, 1987 yılında Kemal’in aynı adlı eserinden ‘Yer Demir Gök Bakır’ adlı
filmi birlikte yazmış, Livaneli de bu film için beste yapmıştı.
Yaşar Kemal, 1923 yılında Osmaniye’de doğdu. Henüz
ortaokul sıralarındayken halk yazınına duyduğu ilgi onu folklor derlemeleri
yapmaya yöneltti. O dönemde şiirleri Adana Halkevi'nin yayını olan
"Görüşler Dergisi"nde yayımlandı.
Ortaokulun son sınıfındayken okulu bırakmak zorunda
kalarak ırgatlık, amelebaşılık, pirinç tarlalarında su bekçiliği, arzuhalcilik,
öğretmenlik, kütüphane memurluğu gibi işlerde çalıştı. Bu arada
"Ülke", "Kovan", "Millet", "Beşpınar"
dergilerinde şiirleri görüldü.
1940'lı yıllarda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresindeki
yazar ve aydınlarla ilişki kurdu ve şiirleri o dergide de yayımlanmaya başladı.
Abidin Dino (solda) ve ağabeyi Arif Dino ile kurduğu yakınlık onun düşünce ve
edebiyat dünyasının gelişimini etkiledi.
Ramazanoğlu Kütüphanesi'nde çalıştığı dönemde Orhan
Kemal'le tanıştı. İlk öyküleri "Bebek", "Dükkâncı",
"Memet ile Memet" 1950'lerde yayımlandı. İlk öyküsü "Pis
Hikâye"yi ise 1944'te Kayseri'de askerliğini yaparken yazdı.
1951 yılında İstanbul'a yerleşerek, Cumhuriyet Gazetesi'
nde fıkra ile röportaj yazarlığı yapmaya başladı. "Dünyanın En Büyük
Çiftliğinde Yedi Gün" başlıklı röportajıyla Gazeteciler Cemiyeti Özel
Başarı Armağanı'nı kazandı. O yıllarda öyküleriyle de ilgi çeken sanatçının
1952 yılında "Sarı Sıcak" adlı öykü kitabı yayımlandı. İlk romanı
"İnce Memed" 1955 yılında çıktı. 1955-1984 yılları arasında öykü,
roman, röportaj ile makalelerinden oluşan 33 kitabı yayımlandı.
Yaşar Kemal, ilk romanı "İnce Memed" ile 1955
yılında Varlık Roman Armağanı'nı kazandı. 1974 yılında "Demirciler Çarşısı
Cinayeti" adlı yapıtı, Madaralı Roman Ödülü' nü aldı. "Yer Demir Gök
Bakır" Fransa'da 1977 yılında, Edebiyat Eleştirmenleri Sendikası
tarafından yılın en iyi yabancı romanı seçildi.
"Binboğalar Efsanesi" 1979 yaz dönemi için
Büyük Edebiyat Jürisi tarafından seçilen kitaplar arasında yer aldı. 1982
yılında uluslararası Del Duca Ödülü' ne değer görülen Yaşar Kemal, 1984 yılında
Fransa' nın Légion D'Honneur nişanını aldı.
Yaşar Kemal, 50 yıllık hayat arkadaşı Thilda'nın
ölümünden sonra, ikinci evliliğini 2002 yılında Ayşe Semiha Baban ile yaptı.
Yapıtlarında Torosları, Çukurova'yı, Çukurova insanının
acı yaşamını, ezilişini, sömürülüşünü, kan davasını, ağalık ile toprak sorununu
ortaya koyan yazarın betimlemeleri yapıtlarının en önemli özelliğidir.
45 gün önce solunum güçlüğü ve kalp ritim bozukluğu
nedeniyle İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ne kaldırılan Yaşar
Kemal hayata veda etti.
ESERLERİ
Roman
Teneke (1955-1987), Beyaz Mendil (1955), İnce Memed I
(1955-1989), Namus Düşmanı (1957), Ala Geyik (1959), Ölüm Tarlası (1966), İnce
Memed II (1969-1988), Yılanı Öldürseler (1981), İnce Memed III (1984-1988),
İnce Memed IV (1987/1989), Ortadirek (1960-1989), Demirciler Çarşısı Cinayeti
(1974-1990), Yumurcuk Kuşu (Kimsecik I, 1980-1988) Kale Kapısı (Kimsecik II,
1985-1987), Yer Demir Gök Bakır (1963-1990) Üç Anadolu Efsanesi (1967-1987),
Ölmez Otu (1968-1988), Ağrı Dağı Efsanesi (1970-1990), Çakırcalı Efe
(1972-1986), Yusufçuk Yusuf (1975-1990), Al Gözüm Seyreyle Salih (1976-1990),
Kuşlar da Gitti (1978-1990) Deniz Küstü (1978-1990), Hüyükteki Nar Ağacı
(1982-1990)
Öykü
Sarı Sıcak (1952-1987), Röportaj: Yanan Ormanlarda Elli
Gün (1955), Çukurova Yana Yana (1955), Peri Bacaları (1957-1985), Bir Bulut Kaynıyor
(1974-1989), Allahın Askerleri (1978-1987)
Fıkra- Deneme
Taş Çatlasa (1961), Baldaki Tuz (1974), Ağacın Çürüğü
(1980) Derleme: Ağıtlar (1943), Çocuk kitabı: Filler Sultanı ile Kırmızı
Sakallı Topal Karınca (1977-1983)
Solunum güçlüğü ve kalp ritm bozukluğu sebebiyle 14
Ocak'ta İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Hastanesi'ne kaldırılan Yaşar
Kemal, o tarihten beri bu hastanede tedavi görüyordu. Yaşar Kemal'in doktorları
yaptıkları açıklamalarda, akciğer enfeksiyonu ve ritm bozukluğunun yanında
çoklu organ yetmezliği yaşadığını söyledi. Kemal, hastaneye yattığı 14 Ocak'tan
bugüne kadar 45 gündür kesintisiz olarak yoğun bakımda kaldı.
Yaşar Kemal'in hayatını kaybetmesinin ardından konuşan
doktoru, Prof. Dr. Mehmet Akif Karan, "Günlük olarak basınla paylaştığımız
bilgiler vardı. Her gün bilgi
veriyorduk. Organ yetmezliği vardı. Üzerine eklenen bozucu faktörlerin
etkisiyle kalp, akciğer ve diğer organların etkilenmesiyle ortaya çıkan bir
durum. Yapay solunum desteği veriliyordu. Yarım saat önce kendisini
kaybettik." şeklinde açıklama yaptı.
DÜNYA BÖYLE DUYURDU
Efsanevi yazar Yaşar Kemal'in ölümü uluslararası basında
da yer buldu.
Associated Press haber ajansı Yaşar Kemal'in ölüm
haberini dünyaya "Dünya çapında okunan ve Türkiye'nin en meşhur
romancılarından biri olan Yaşar Kemal, 91 yaşında hayatını kaybetti"
ifadesiyle geçti.
AP'nin haberinde, "Yaşar Kemal, Türkiye'nin
gelenekçi güney bölgelerinde yaşanan feodal ilişkileri anlatan İnce Memed'in
yazarıydı" ifadesi yer alırken, "yazdığı 35'i aşkın romanın büyük
bölümünün yabancı dillere çevrildiği" vurgulandı.
Haberde, "Yaşar Kemal'in insan doğasına
derinlemesine girmesi ve karakterlerine evrensel özellikler katması,
romanlarının geniş çapta okunmasını sağladı. Dokuz romanı sinemaya
aktarıldı" bilgisi de yer aldı.
Associated Press'in geçtiği haberi başta ABC News olmak
üzere birçok yayın organı kullandı.