Meclis'te kadın tiyatrocuları sahneye çıkarmadılar... 'Üç
gündür prova yapıyorduk'
TBMM’de 18 Mart Çanakkale Anması’nda kadın tiyatro
sanatçıların TBMM Başkanlığının talimatıyla sahneye çıkartılmadığı ifade
edildi. Sahneye çıkması engellenen tiyatrocu Övgü Özgürce “Üç gündür prova
yapıyorduk. Bir saat kala kadınların sahneye çıkamayacağı söylendi.
Gözyaşlarımızı tutamadık” dedi…
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kültür, Sanat ve Yayın
Kurulu tarafından başlatılan ve ikincisi yapılan “Meclis Sohbetleri”
programında kadın tiyatro sanatçıları sahneye çıkarılmadı. İsminin
yayınlanmasını istemeyen bir tiyatro sanatçısı ise bu talebin Meclis Başkanı
İsmail Kahraman’dan geldiğini söyledi.
BirGün'den Hüseyin
Şimşek'in haberine göre, “Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ruhu” temasıyla
gerçekleştirilen Meclis Sohbetleri etkinliğinde, 18 Mart Çanakkale Anmasına
ilişkin bir tiyatro gösterisi sergilendi. Ancak gösteride kadın oyuncuların
sahneye çıkması engellendi.
Devlet
Tiyatroları'nın üç gün provasını yaptığı gösteriye bir saat kala kadın
oyunculara sahneye çıkamayacakları ifade edilirken herhangi bir gerekçe
gösterilmedi. Erkek oyuncuların sahnede oyunu sergiledikleri sırada konukların
arkasında merdivenlerin üzerinde bekletilen kadın oyuncular, oyunun bitiminin
ardından TBMM’den çıkartıldı.
“Bir saat kala sahnede istemediler”
Meclis Başkanı İsmail
Kahraman’ın da bilgisi dahilinde gerçekleştirildiği ifade edilen engelleme
girişiminin ardından oyunlarına müdahale edilen tiyatrocular BirGün’e konuştu.
Kadın sanatçıların
merdivenlerde şiir okuyacağını ancak sahneye çıkamayacağını öğrendiklerinde pek
çok kadın sanatçının gözyaşlarını tutamadığını ifade eden tiyatro sanatçısı
Övgü Özgürce, “Pazartesi gününden beri prova yapıyoruz. Gece 11 buçuğa kadar
sürüyor. Dün de gösterimiz vardı. Öncesinde de prova aldık. Çok çalıştık.
Gösteriye bir saat kala, herkes hazırlanmak üzereyken kadın oyuncuların sahne
önünde yar almamasını, sahnenin yanında olmasını istediklerini belirttiler.
Böyle bir şok atlatmış olduk ve bir karar vermek zorunda kaldık. Emri vaki
oldu. Çok kısa sürede yeniden prova alıp yeni bir düzenleme ile gösterinin
gerçekleşmesini sağladık” dedi.
“Oyun süresi 12 dakikadan 4 dakikaya düştü”
Korodaki kadın
sanatçılardan birinin ağlayarak TBMM’yi terk ettiğini ifade eden Özgürce,
sansüre uğrayanların sadece kadınlar olmadığını, sahneye yerleştirilmiş Mustafa
Kemal fotoğraflarının da kaldırtıldığını söyledi. Özgürce, TBMM’de yaşanan
skandalları şöyle anlattı:
“Son dakikada
yapıldıysa bir tahrik etme unsuru olabilir mi diye düşünüp inadına çıkıp
söylemek istedik sözlerimizi ama olmadı. Oyunda bizim olmamız da onların kendi
isteğiydi. Bize anlatıldı ve günlerce bunu çalıştık. Ama son anda Mustafa Kemal
resimlerini bile istenilmedi. 12 dakikalık gösterimiz 4 dakikaya düştü. Biz de
kenarda merdivenlerde şiirlerimizi söylemek zorunda bırakıldık.”
“Kadrolu değil
sözleşmeliyiz”
“Hepimiz sözleşmeli
sanatçılarız. Kadromuz yok. Biz orada kurumun bizden istediği şeyi yapmış
olduk. Kurum da bunu istemedi aslında ama o an onların da eli mahkumdu. Herkes
çok üzüldü. Unutamıyorum yaşadıklarımızı. Söyleyebildiğimiz herkese söylemeye
çalışıyoruz. Çok korkunç bir şeydi. Bu sadece kadınlara yapılmış bir şey
değildir. Bu geleceği yapılmış bir şeydir.”
İsminin
yayınlanmasını istemeyen bir diğer tiyatro sanatçısı ise önce vedalaşan asker –
anne koreografisinde kadınların erkeklere sarılmamasının istendiğini ardından
da kadınların sahneden indirildiğini açıkladı.
“Kahraman istemedi”
Sahneye çıkmak
istemediklerini ancak ilgili müdürleri tarafından ikna edildiklerini belirten
tiyatro sanatçısı, şunları anlattı:
“Oyun bitiminde selam
vermedik ama onlar bunun ne demek olduğunu anlamamışlardır tabii ki. Çoğumuz
sinirden ağladık, direnemedik. Şöyle bir an var, kostümlerimizi giymiş
merdivenlerden iniyorduk ki İsmail Kahraman’la karşılaştık. ‘Bayan oyuncular
çıkmıyor değil mi, aferin’ dedi. Asker kostümlü arkadaşlara da ‘Siz kaçıncı
alaydasınız’ diyerek güya espri yaptı, kimse gülmedi. Esas amacı teyit
almaktı.”
Kadın oyunculardan
açıklama
Sahneye çıkamayan
kadın oyuncular adına yapılan açıklamada ise şu ifadelere yer verildi:
"Yaşadığımız can
sıkıcı durumu kadın erkek denkliğini sağlamak adına erkekleri de pasifize
ederek , sindirilebilecek bir yaklaşım olmadığını yine sanatımızla ifade etmeye
gayret ettik. Daha önce olan malum sakız olayı dahi kurumun yönetim tarafından
baskı altına alınmasına yol açtığından, hiçbir yasal hakka sahip olmayan
sözleşmeli sanatçılar olarak kurum yöneticilerinin kararı ile kurumun
geleceğine zarar vermemek adına ikna edilerek gururumuzu çiğneyip sahneye
çıktık. Daha etkili bir yola karar vermek için 30 dakika yetersiz bir süreydi.
Olayın şoku, gerginliği ve yaşadığımız öfke ile verebileceğimiz en sağlıklı
kararı verip erkek-kadın koridorlarda sahne almayı kabul ettik. Kurum
yöneticilerinin kararı temsilin iptali olsaydı bunu severek kabul edecektik,
hatta bunu talep de ettik. Kurumun varlığına zarar vereceği aşikar olan
provakatif herhangi bir girişime karar vermek elimizde değildi. Bunun vebalini
sırtlayamazdık. Sanata ve tarihe yapılmış bu müdahalenin vebalini sahibi ve
uygulatıcılarına aittir."
Meclis gündemine taşındı
Cumhuriyet Halk
Partisi İzmir Milletvekili Murat Bakan, konuyu Meclis gündemine taşındı. TBMM
Başkanı İsmail Kahraman'ın cevaplanması üzerine Meclis'e verilen soru önergesi
şöyle:
Türkiye Büyük Millet
Meclisi’nde düzenlenen ‘Çanakkale Anması’ etkinliği için bir tiyatro gösterisi
yapılması kararlaştırılmış, oyun için bütün hazırlıklar yapılırken, gösteriye 1
saat kala ‘acil toplantı’ yapılacağı açıklanmış ve toplantıda tiyatroculara
‘kadın oyuncuların sahneye çıkmaması’ yönünde karar alındığı bildirilmiştir.
TBMM Başkanı İsmail Kahraman’ın da katıldığı etkinlikteki
gösterinin yönetmeninin Ötüken Hürmüzlü olduğu, Hürmüzlü’nün yaşanan skandaldan
dolayı oyunda isminin geçmemesini talep ettiği, ancak “Gösteriyi izlemek
istediği” için etkinliği terk etmediği aktarılmıştır.
‘Çanakkale Anması’ etkinliğinin, her çarşamba ‘şehit
yakınlarına’ yapılması planlanan etkinlikler kapsamında gerçekleştirildiği
söylenmektedir.
Kararın Meclis Başkanının talebiyle alındığı bildirilirken;
Meclis Başkanının kadınların sahneye çıkmaması talebinin yanı sıra, sahnedeki
Atatürk büstünün kaldırılmasını da talep ettiği iddia edilmektedir.
Bu bağlamda;
1 - TBMM’de düzenlenen ‘Çanakkale Anması’ etkinliği için
oynanacak tiyatro oyunu hangi gerekçeyle oyuna 1 saat kala iptal edilmiştir?
2 - ‘Kadın oyuncuların sahneye çıkmaması’ yönünde karar
aldığınız iddiası doğru mudur?
3 - Sahnedeki Atatürk büstünün kaldırılmasını da talep
ettiğiniz iddiası doğru mudur?
