'Şam düştü' demek için bir direniş olması gerekirdi. Bir devir teslim durumu var. Bu ancak önceden bir anlaşmayla mümkün olmalı. Belli ki bir askeri ve siyasi karar var

HTŞ liderliğindeki cihatçı gruplar 12 günde Suriye'nin başkenti Şam'a girdi, Beşar Esad yönetimi devrildi. Suriye'yi şimdi ne be...

HTŞ liderliğindeki cihatçı gruplar 12 günde Suriye'nin başkenti Şam'a girdi, Beşar Esad yönetimi devrildi. Suriye'yi şimdi ne bekliyor? Canlı yayında Mühdan Sağlam'ın sorularını yanıtlayan Fehim Taştekin'in değerlendirmeleri özetle şöyle:

BELLİ Kİ BİR KARAR VAR

'Şam düştü' demek için bir direniş olması gerekirdi. Bir direniş olmadan bir teslim durumu, devir teslim meselesi. Bu ancak önceden bir anlaşmayla mümkün olmalı. Belli ki bir askeri ve siyasi karar var. Muhtemelen bu işin artık geri çevrilemeyen bir noktada olduğunu ve destek göremeyeceğini Esad net olarak anladı. Kademeli şekilde çekildiler.

ÇOK SORU, ÇOK BİLİNMEYEN VAR

Şam’da büyük bir direniş olacak deniliyordu. Bakanlar çıkmıştı sokağa. İçişleri Bakanı, “Geçilmez bir set oluşturuyoruz falan” dedi. Ama Esad beklenen açıklamayı da yapmadı. Ordu, ‘Ülkenin savunmasının devam edeceğini’ söyledi. Ama kuşkulu bir durumdu. Çok soru ve çok bilinmeyen var.

PUTİN’DEN ARADIĞINI BULAMADI MI?

Esad’ı yüzüstü bıraktı şimdiye kadar destek veren, yardım eden ülkeler. Belli ki çok büyük pazarlıklar döndü… Ümitsiz bir vaka olarak da Esad bıraktı. Benim ilk şüphem şuydu, Esad Halep'teki çekilmeden sonra Moskova'ya gitti ve oradan muhtemelen Putin'den aradığını bulamadı.

Benim bir öngörüm bir teori olarak; ‘Putin Esad’a biraz kızgın. Yani hem Astana sürecinde bazı konularda ayak direttiği için kızgın hem de ‘Bu ülkede savaş yürüttük buraları kurtardık sana teslim ettik ama sen buraları koruyamadın içeride dönüşümü sağlayamadın, reform yapamadın, ben de savaşın içindeyim gelip benden daha fazla güç isteme…’ diye Esad'a kızgın olabilir. Esad Moskova'da aradığını bulamadı döndü.

BELKİ DE STRATEJİK BİR TERCİH

Ordu içerisinde de şöyle bir şey var. Kazanamayacakları bir savaşı anladılar belki. Büyük yıkımlar oldu. Bu yıkımı yaşayıp da kaybetmektense yıkımdan ve ölümlerden imtina ederek kaybetmeyi tercih ettiler. Belki de stratejik bir tercih yaptılar. Çünkü, gerçekten Halep'ten çekilme çok hızlıydı. Belki organize olamadılar. Çok sayıda şey söylenebilir; motivasyon eksikliği, mühimmat eksikliği, yorgunluk, bitkinlik ordunun çok dağılmışlığı…

Bir tarafta İsrail vuruyor. Bir tarafta en önemli destekçisi Hizbullah Lübnan'da savaşın içerisinde. İran tehdit ediliyor, Irak tehdit ediliyor. Bu koşullar dikkate alındığı zaman bir çaresizlik hali oluştu. Belki bir anlamda suhuletle gitmesinin koşullarını oluşturmak için böyle aşamalı biraz çatışmalı daha çok çekilmeli bir strateji izlendi.

Belli ki İran da Rusya'yla görüşmelerinde durumun 2015'teki gibi olamayacağını anladı ve onlar da yavaş yavaş çekilmekten yana tercih koydular. İsrail'le Rusya'nın anlaşmaları var ve Suriye krizi boyunca Netanyahu'nun en çok görüştüğü liderlerden birisi Putin’di. Belki ortaklar bir noktadan sonra Suriye sahnesinde amaçlar ve hedefler konusunda gelecek konusunda ayrıştı. Başlangıçtaki o bütünlüklü İran-Rus paslaşması yerini birbirini sınırlayan bir role bıraktı.

ESAD NEREDE?

Esad nerede onu bilmiyoruz. Esad’ın gideceği yer çok değil. Rusya'ya gitmiş olabilir. Emirliklere de gidemez orası onun için güvenli olmaz ama o da bir ihtimal, geçici olarak oraya da gitmiş olabilir Tahran'a tercih edeceğini pek zannetmiyorum.

SİYASET OLARAK BİTTİ

Esad artık yani siyaseten bitti. O yüzden yüksek bir hedef olmayabilir. Ancak birileri intikam almak isteyebilir. Ama sonuçta Esad bıraktı gitti. Esad, büyük bir savaş verdi ve yenildi. Gideceği yerde çok rahatsız edilmeyebilir.

KİMSE ÖZGÜR BİR ÜLKE HAYALİ KURMASIN

Bu devir teslimin profesyonelce yürütüldüğü izlenimi veriliyor. Sonuçta terör örgütü listesinde olan bir örgüt devir teslim alıyor. Daha yumuşak, zekice bir geçiş görüntüsü veriyor. Tabii bunu yapanlar yani bu dönüşümü pazarlayanlar bir görüntüye ihtiyaç duyacaklardır. Bütün süreci cihatçılar ele geçirdi. Süreci onlar yönetiyor. Şu anda duygular son derece karışık ama Suriye'nin geleceğiyle ilgili hiç kimse böyle aydınlık müreffeh, özgür,  demokratik bir ülke hayali kurmasın.

İRAN’IN DURUMU

İran Suriye'yi kaybetti. Direniş ekseninin en önemli halkası ortadan kalktı. Burada işte İsrail zaferini ilan edebilir. İran açısından bu bir yenilgi fakat İran bunu içeride tahkim etmek için de bir avantaja dönüştürebilir Yani bu cepheyi kaybetti ama daha büyük bir cepheyi kazanmak için enerjisini içeriye aktarabilir. (FEHİM TAŞTEKİN -GAZETE DUVAR)