“Bu tipler bütün sosyalist devrimcilere, kendileri gibi geçmişini kusmadıkları, diz çökmedikleri için düşmandırlar… O yüzden bütün mücadele tarihine küfürle, yalanla ve dezenformasyonla saldırıyorlar.” Tayfun Er
14 Eylül 2014 tarihli Radikal’in haber sitesinde “Meğer Kapital’in ‘sponsoru’ İngiliz borsasıymış!” başlıklı bir haber yayımlandı. Radikal’in utanmaz ve sıkılmaz muhabiri de 4 yıl önceki bir haberi, Marx’ın borsa spekülatörü/vurguncusu olduğunu ifade eden eskice bir haberi, yeniymiş gibi yazdı. Yazarken de dayanağı argüman ise İngiliz Ulusal Arşivindeki iki mektup. Peki bu muhabir, bahsedilen arşivdeki bu mektupları görmüş mü? Hayır. Haber yeni mi? Cevabımız kuşkusuz yine hayır. Zira aynı haber 10.01.2010 tarihli Referans gazetesindeki haberin aynısıdır. Herhalde muhabirimiz, ortalama bir gazete okuyucusunun bir günlük hafızaya sahip olduğunu düşünerek, 4 yıl önceki bir başka gazetenin haberini güncelmiş gibi yutturacağını zannetmiş olmalı. Ama biz yutmuyoruz, gargara yapıyoruz.
Haberin tutarsızlığı
Habere gelecek olursak. Velev ki, Radikal muhabiri İngiliz Ulusal Arşivindeki mektupları görmüş olsa bile, bu, o mektuplardan kuşku duymayacağımız anlamına gelmez. Bu gibi bir durumda haberi teyit etmek için en azından otobiyografik çalışmalara, mektuplara, kroniklere bakılır.
Örneğin haberin içeriğinde (yanılma payı dahi bırakmaksızın) Marx’ın borsada 1864’te 400 Pound’dan fazla bir gelir elde ettiği ve bu gelirle 3 yıl sıkıntısız yaşadığı ifade ediliyor. Devamında ise Marx’ın 10 odalı Modena Villas/Maitland Park evine taşındığı yazılıyor. Muhabir haber yazmıyor, uyduruyor. Bahsedilen zaman diliminde Marx’ın, 1864’te Modena Villas’ta oturduğu doğrudur, fakat eş zamanlı Marx’a borsanın dışında iki farklı yerden miras geldiği unutuluyor.
Robert-Jean Longuet, “Büyük Dedem Karl Marx” kitabında Marx’a 30 Kasım 1863’te annesi ölünce küçük bir miras kaldığını, eşi Jenny, bu küçük mirasın, kendilerini borçlardan kurtardığını, bir nebze de olsa aileye nefes aldırdığını söylediği, ifade ediliyor. Franz Mehring ise Marx’ın yaşam öyküsünü anlattığı iki ciltlik kitabın 2. cildinde 1864’te Marx’ın çok sevdiği, Kapital’in ilk cildini adadığı arkadaşı Wilhelm Wolff’tan Marx’a 800 ile 900 Pound kadar miras kaldığı belirtiyor. Dolayısıyla Marx’a borsada kazandığı iddia edilen meblağın iki katından fazlası bahsi geçen zaman diliminde miras kalıyor.
Haberin bir başka uydurması ise borsadan gelen gelirle yani 400 Pound ile Marx’ın 3 yıl maddi sıkıntısız yaşadığıdır. Borsadan kazandığıyla 3 yıl boyunca maddi sıkıntı yaşamadığı iddia edilen Marx, 23 Ağustos 1866 tarihinde Kugelmann’a şu mektubu yazıyor:
“Uzun süren hastalığım sebebiyle mali durumum kritik bir noktaya ulaştı. Yığınla borçlar zihnimde büyük bir yük oluyor ve bana kendimi unutturan çalışmalarım dışında, beni hiçbir iş yapamayacak hale sokuyor. En azından 100 taler borcu, diyelim yüzde 5’ten temin etmem gerek. Gerçekten bundan başka hiçbir çıkış yolu göremiyorum. Almanya’dan almakta olduğum çok sayıda takdir mektuplarına rağmen, nereye başvuracağımı bilemiyorum. Sadece kişisel dostların yardımını kullanabilirim, resmi hiçbir şey yapamam.” Şimdi habere göre 400 Pound ile 3 yıl kesintisiz yaşanıyorsa, 800 Pound ile Marx’ın 6 yıl maddi sıkıntı olmaksızın yaşaması gerekiyor. Demek ki, Marx borsadan kazandığının iki katı kadar bir parayı iki yılda yemiş oluyor(!)
Bu yazıyla ifade edilmek istenen şey Marx’ın borsada oyun oynayıp oynamadığı değil. Marx borsada oyun da oynamış olabilir. Burada sorun, aynı zaman dilimi içinde Marx’a sanki borsanın dışında başka hiçbir paranın gelme ihtimali yokmuşçasına, bir devrimcinin sözüm ona itibarsızlaştırmasıdır. Ama görüyoruz ki, Marx’a bahsi geçen aynı zaman diliminde borsada kazandığından daha fazla bir para, miras olarak geçmiştir. Öyleyse daha da ileri giderek, bu paranın borsadan gelme ihtimalinin daha düşük olduğunu söyleyebiliriz.
Diyelim ki, Marx borsada oyun oynasa bile; siz, devrime hasredilmiş tutarlı bir ömrü, Tekel medyasının dezenformasyonuyla, Marx’ın bizim nazarımızdaki yerini sarsacağını mı zannediyorsunuz!
Dipnot: Bahsi geçen 10.01.2010 tarihli Referans gazetesinin haber linki
http://www.medyafaresi.com/haber/Karl-Marx-Kapitali-borsadan-kazandigi-parayla-yazmis_34582.html
ahakki_1985@hotmail.com
