Tiyatro 5 yıl önce tespit yapılmaksızın 'riskli yapı' ilan edilerek Dostlar Tiyatrosu’nun elinden alınmıştı Kurulduğu günd...
Tiyatro 5 yıl önce tespit yapılmaksızın 'riskli yapı' ilan
edilerek Dostlar Tiyatrosu’nun elinden alınmıştı
Kurulduğu günden bu yana İstanbul’un ve Türkiye tiyatrosunun
önemli mekanlarından biri olmuş; yalnızca yapı olarak değil, aynı zamanda 55
yıl boyunca burada sahneye çıkan birbirinden önemli isimleri ağırlamasıyla
bilinen Muammer Karaca Tiyatrosu’nun çürümeye terk edilişi ilk kez belgelendi.
Muammer Karaca Tiyatrosu 5 yıl önce tespit yapılmaksızın
'riskli yapı' ilan edilerek Dostlar Tiyatrosu’nun elinden alınmıştı. Her yıl en
az bir kere "yıkılacak" haberlerinin çıktığı, deprem riski nedeniyle
"tamamen boşaltılarak kapılarının mühürlendiği" söylenmişti. Ancak
Tiyatro gazetesi Mühtehak'ın yayımladığı fotoğraflarda tiyatronun içindeki
eşyaların hâlâ durduğu ve içerisinin harabeye döndüğü görünüyor.
Sanat sitesi Müstehak'ın özel haberi şöyle:
Muammer Karaca Tiyatrosu 5 yıl önce tespit yapılmaksızın
‘riskli yapı’ ilan edilerek Dostlar Tiyatrosu’nun elinden alınmıştı. Her yıl en
az bir kere “yıkılacak” haberlerinin çıktığı, deprem riski nedeniyle “tamamen
boşaltılarak kapılarının mühürlendiği” söylenmişti.
Ancak bir okurumuz tarafından gazetemize ulaştırılan
fotoğraflarda tiyatronun içindeki eşyaların hâlâ durduğu ve içerisinin harabeye
döndüğü görünüyor.
Tarihi Emek Sineması ‘restorasyon’ kılıfı altında yok
edildi. AKM, Muammer Karaca Tiyatrosu ve Aziz Nesin Tiyatrosu kapatıldı,
çürümeye terk edildi. Devlet desteği almak yerine ağır vergi yükünün altında
hayatta kalamayan Alkazar ve Sinepop gibi “kültür sinemaları” artık tarihe
karıştı.
Geçmişten bugüne Muammer Karaca Tiyatrosu
1954 yılında Muammer Karaca’nın yerleşik ve düzenli bir
tiyatro kurma ihtiyacıyla temellerini atmaya giriştiği Muammer Karaca
Tiyatrosu, 1955 yılının mart ayında açılır. Burası, cumhuriyet devrinde artık
devletten ve belediyeden ümidini kesmiş tiyatrocuların özel teşebbüsüyle hayata
geçirdikleri önemli salonlardan biridir. Aynı zamanda İstanbul’un ilk döner
sahnesini de içinde barındırmasıyla meşhurdur.
Gülriz Sururi, Adile Naşit, Ziya Keskiner, Selim Naşit
Özcan, Müşfik Kenter, Yıldız Kenter, Şükran Güngör, Kâmran Yüce, Lale Oraloğlu,
Sadri Alışık, Cahit Irgat, Münir Özkul gibi birbirinden değerli isimlerin
sahneye çıktığı, dönemin ve aslında günümüzün de en önemli sahnelerinden biri
olmuştur Muammer Karaca Tiyatrosu. Genco Erkal’ın 1960 yılında profesyonel
olarak ilk kez sahneye çıktığı bu önemli salon, 1979 yılında yıkılma
tehlikesiyle baş başa kalır. Burası yıkılacak ve yerine Sular İdaresi Genel
Müdürlüğü yapılacaktır. Ancak bu karar üzerine tiyatronun önünde toplanan
içlerinde Müşfik Kenter, Yıldız Kenter, Toto Karaca, Gülriz Sururi, Engiz
Cezzar, Savaş Dinçel, Ali Taygun’un da bulunduğu sanatçılar yıkıma karşı
direnirler. Direniş işe yarar ve Karaca Tiyatrosu yıkılmaktan kurtulur. Ancak
bu da çok uzun sürmez. Yaklaşık 10 sene kadar tiyatro olarak kullanılmaya devam
edilir ve bu süre içinde bir yandan da Sular İdaresi’nin yemekhanesi olarak
kullanılır.
1990 yılına gelindiğindeyse Gülriz Sururi’nin çabalarıyla
belediye tarafından onarılır ve tekrar hayata döndürülür. Birçok tiyatroya ve
sanatçıya ev sahipliği yapmış olan Muammer Karaca Tiyatrosu, yine ödenek ve
personel yetersizliği yüzünden verimli bir şekilde çalıştırılamaz ve giderek
yıpranır.
1999 depreminde de hasar görür. İstanbul Büyükşehir
Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı’na, daha sonra 2005 yılında Beyoğlu
Belediyesi’ne bağlanır. Ancak her iki belediye de gerekli ilgiyi göstermez.
Aylık 10-15 bin lira gideri olan tiyatro, verimli işletilemediğinden ve gerekli
olan ödenek sağlanamadığından eski parlak günlerinden uzaklaşır.
2013’te İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) mayıs
ayında yapılan oturumunda, Beyoğlu’ndaki Muammer Karaca Tiyatrosu’nun deprem
riski nedeniyle yıkılması tartışılır.
Hukuk Komisyonu ile Altyapı, Mesken ve Kentsel Yenileme
Komisyonu’nun müşterek teklifiyle hazırlanan rapor, iktidar ve muhalefet
partili meclis üyelerini karşı karşıya getirir.
Muammer Karaca Tiyatrosu’nun 15 yıl süre ile Beyoğlu
Belediye Başkanlığı’na tahsis edilen kullanma hakkı, deprem riski taşıdığı
gerekçesiyle kaldırılır.
Sosyal kültürel tesis alanında bulunan tiyatronun turizm
alanına dönüştürülmesi için yapılan görüşmelerde konuşmaların ardından oylama
yapılır ve plan değişikliği oy çokluğuyla kabul edilir.
İBB Ak Parti Grup Başkan Vekili Ergün Turan, binanın eski ve
depreme dayanaklı olmadığını belirterek yıkılması gerektiğini savunur. Kararın
iki ay içinde kurul onayına sunulacağını kaydeden Turan, “Binanın güvenli
olmadığına dair raporlar var. Mevcut bina yerine aynı ölçekte yeni bir bina
yapılacak. Bina kapsamına turizm fonksiyonu da eklendi. Otel olabilir, kültür
tesisi olabilir. Tiyatro yer alabilir ama olmayabilir de. Tiyatronun eklenip
eklenmeyeceği sonraki karar. Ama Muammer Karaca ismi aynı yerde olmasa da
yaşatılmak zorunda” diye konuşur.
Kararın siyasi olduğunu öne süren CHP’li meclis üyeleri,
Büyükşehir Belediyesi tarafından 15 yıllığına Beyoğlu Belediyesi’ne devredilen
Muammer Karaca Tiyatrosu’nun “deprem riski” gerekçesiyle yeniden İBB’ye
devrilmesini, “1950 yılında açılan Muammer Karaca Tiyatrosu’nun bulunduğu
binanın, kültür ve sanat alanından çıkarılması gayreti” olduğunu ifade eder.
Ancak CHP’nin itirazına rağmen karar, AKP’li meclis üyelerinin oy çokluğuyla
onaylanır.
Atatark’ün Darülbedayi sanatçılarının bir gösteriminden
sonra Ankara’da yaptığı şu doğru konuşmayı hatırlatalım: “Efendiler… Hepiniz
mebus olabilirsiniz… Vekil olabilirsiniz… Hatta Reisicumhur olabilirsiniz…
Fakat sanatkâr olamazsınız. Hayatlarını büyük bir sanata vakfeden bu çocukları
sevelim…”
