2022 yılı bütçe kanun teklifi görüşmeleri, bugün Plan ve Bütçe Komisyonu’nda başlıyor. Bütçe ödeneklerine bakıldığında, ulaştırma projeleri ile şehir hastaneleri için ayrılan tutarlarda yine önemli artışlar var. Bizde toplanan vergilerden ayrılan bu ödenekler; iktidarın, döviz cinsi üzerinden verdiği trafik garantileri, katkı ödemeleri ile şehir hastaneleri için müteahhitlere ödenecek kira ve hizmet bedelleri için konuluyor.
Garanti tutarlarına geçmeden önce bir anımsatma: Yap-işlet-devret modeliyle yaptırılan; köprü, otoyol, tünel gibi ulaştırma projelerinin işletme süreleri, projeden projeye farklılık gösteriyor. Şehir hastaneleri ise yaklaşık 25 yıllık sözleşme sürelerini kapsıyor. Devletin, yani Sağlık Bakanlığı’nın şehir hastanelerine ödemeleri, hizmet ve kira (kullanım bedeli) olmak üzere iki ayrı kalemde yapılıyor.
Şehir hastanesi için büyük artış
İşte şehir hastanelerini yapıp işleten müteahhitlik şirketlerine, bu iki kalem için ödenmek üzere, 2022 yılı bütçesine 21.5 milyar TL ödenek konuldu. Bu tutarın yaklaşık 7.5 milyar TL’si “hizmet alımı süretiyle sunduğu hizmetler”, yaklaşık 14 milyar TL’sini ise “yatırımların kullanım bedeli”, yani kira ödemeleri oluşturuyor.
2021 bütçesine, şehir hastaneleri için konulan ödenek tutarı 16.4 milyar TL’ydi. Bunun da 6.4 milyar TL’si hizmet alımı, 10 milyar TL’si ise kullanım bedeli adı altında şehir hastanelerine Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı kira ödemeleriydi.
Böylece bir yıllık değişim şöyle oldu: Bütçede şehir hastaneleri için kira ödemelerinde 4 milyar TL, hizmet alımında, yaklaşık 1.1 milyar olmak üzere toplamda 5.1 milyar TL’nin üzerinde bir artıştan söz ediyoruz.
Ulaştırma projeleri
2022 yılı bütçesine ulaştırma projeleri için konulan ödenek tutarı ise 20 milyar 378 milyon TL. Geçen yılın (2021) bütçesine ulaştırma projeleri için konulan ödenek tutarı 14.5 milyar TL’ydi. Burada da yaklaşık 6 milyar TL’lik bir artıştan söz ediyoruz.
Yap-işlet-devret ile yap-kirala-devret usulleri, genel adı kamu-özel işbirliği (KÖİ) olan modelin birer türü. AKP iktidarı, kürsülerde yıllar boyu “Milletin cebinden beş kuruş çıkmayacak” sloganını tekrarlarken, halktan saklanan sözleşmeleri imzalamak üzere müteahhitlik şirketleri ile masaya oturdu.
Sadece şehir hastaneleri için 2020, 2021, 2022 yılı bütçelerinde ayrılan toplam tutar 48.5 milyar TL’ye ulaştı.
KÖİ’nin altı ayı
2022 yılı bütçe teklifi metninde, bu yılın ocak-haziran döneminde yapılan harcama tutarları da yer aldı. Buna göre, yılın ilk altı ayında şehir hastanelerine 4 milyar 162 milyon TL kira bedeli ödendi. Hizmet alımı yoluyla sunulan hizmetler için şehir hastanelerine ocak-haziran döneminde bütçeden 2 milyar 73 milyon TL ödendi.
3.Boğaz Köprüsü, Osmangazi Köprüsü, 3. Havalimanı, Avrasya Tüneli gibi garantili ulaştırma projelerinde “trafik garantileri ve katkı ödemeleri” başlığı altında bu yılın ilk altı ayında 6 milyar 361 milyon TL ödendi. (ÇİĞDEM TOKER - SÖZCÜ)
