Üç kadın foto muhabir, savaş alanlarında mahsur kalmış insanlığı görüntüledikleri için onurlandırıldılar...
4 Nisan 2014’te tecrübeli Associated Press fotoğrafçısı Anja Niedringhaus, Afganistan’ın Host şehrine yakın bir kontrol noktasında korunan bir aracın arkasında oturuyordu. 20 yılı aşkın süredir bölgeyi ve insanları fotoğraflayan 48 yaşındaki fotoğrafçı, Afganistan’daki başkanlık seçimleri üzerine çalışıyordu. Araç boşta dururken kalabalığın içinden bir Afgan polis Niedringhaus’un anında ölümüne sebep olan ateşi açtı.
Bu, onun son fotoğraflarından biriydi:
(Kabil, Afganistan | 1 Nisan 2014 | Kadınlar, 5 Nisan’daki başkanlık seçimleri öncesi seçmen kayıtlarının son gününde kayıt kartlarını almak için sıraya giriyor. | (AP Photo / Anja Niedringhaus)
Uluslararası Kadın Medya Vakfı (IWMF) tarafından oluşturulan “Anja Niedringhaus Foto Muhabirlikte Cesaret Ödülü”, yirmi yıldan fazladır Bosna’dan Afganistan’a kadar çatışmaları ele alan, Pulitzer Ödülü sahibi fotoğrafçının hayatını ve çalışmalarını onurlandırıyor. Fakat bu yılın [2014] açılış ödülünü kazananlar için ödülü kabul etmek hem acı hem tatlı.
“Bu noktada hayatta kalmanın suçluluğu var” diyor kazanan Heidi Levine. “Bu büyük bir sorumluluk.”
Aşağıda, Levine ve ödülü hak eden diğer iki kişi olan Rebecca Blackwell (mansiyon ödülü) ve Anastasia Vlasova’nın (ikinci) çalışmalarına bir göz atın. Üçü de Niedringhaus’u tanıyordu veya onun çalışmalarından ilham almıştı.
(Heidi Levine Kudüs’te fotoğraf çekiyor | (Warrick Page)
Heidi Levine, kazanan
Levine, Kudüs’te yaşayan Amerikalı bir serbest fotoğrafçı. 30 yıldan fazladır Ortadoğu’da seyahat edip İsrail-Lübnan savaşı; Mısır, Libya ve Suriye’deki devrimler; Gazze Şeridi’ndeki çatışmalar gibi kritik anları fotoğrafladı.
“Çok fazla çatışma ve savaş ele alıyorum,” diyor. “Ama savaşı veya çatışmayı sevmiyorum. Bunu yapmaya sürükleniyorum çünkü amacım ve hedefim olanlara bir son vermek.”
(Şucaiye, Gazze | 8 Ağustos 2014 | Hidya Atash, evinin en üst katından yıkıma bakıyor. | (Heidi Levine)
Levine, erkek egemen savaş haberciliği ve foto muhabirlik alanlarında kendini bir azınlık içinde bulurken, kadın olmanın avantajlarının da olduğunu söylüyor. “Örneğin kapılardan gizlice geçmeye çalıştığımda, özellikle cinsiyetlerin oldukça ayrılmış olduğu Ortadoğu’da. Bu kültürlerde herhangi bir erkek bir eve izin almadan öylece giremez” diyor.
Ayrıca bunun tam tersi de doğru -Levine suratına çarpılan kapılardan payına düşenin etrafında da manevra yapmak zorunda kalmış- çalışmaları onu farklı yapan şeyler hakkında değil. “Kariyerimin büyük bölümünü [erkek meslektaşlarımın yaptığının] aynısını yapabileceğimi kanıtlamakla geçirdim. Bununla savaşmak istediğim zamanlar da, daha çok kabul ettiğim zamanlar da oldu. Ama ben neler yapabileceğimi biliyorum.”
(Nuseyrat kampı, Gazze Şeridi | 9 Temmuz 2014 | Filistinliler el-Kassam camii enkazından dini kitapları topluyorlar. | (Heidi Levine)
“Kamera beni duygusal açıdan korumuyor” diyor Levine. “Ama lensin arkasında ve öteki tarafta olmakla ne kadar şanslı olduğunuzu fark etmenizi sağlayabiliyor.”
(Gazze | 16 Temmuz 2014 | Kadınlar, Gazze limanındaki bir İsrail deniz bombardımanında öldürülen çocukların cenazesinde yas tutuyor. | (Heidi Levine)
Rebecca Blackwell, mansiyon ödülü
Amerikalı Rebecca Blackwell seyahat etmeye erkenden heves etmiş. Batı Afrika, Ortadoğu ve Asya’nın çoğu yerinde süren iki yıllık seyahati, onu fotoğrafçılıkla tanıştırmış ve aynı zamanda onun kendi dünyası dışındaki dünyaları araştırma arzusunu sağlamlaştırmış.
Sonuç olarak on yıl kaldığı Batı Afrika’ya taşınmış, önce serbest olarak, daha sonra da Associated Press (AP) için çalışmış, Somali kıtlığını, Sahel kuraklığını ve 2010 ile 2011’de çatışma içine çekilen Fildişi Sahilleri’ni çalışmış.
(Rebecca Blackwell | (Dominique Derda)
Blackwell, çok az uluslararası fotoğrafçının çalıştığı bu topluluklarda fotoğraf çekerken kendi çalışmalarının daha yüksek bir sesi olduğunu hissettiğini söylüyor. “Her tanıklık ve belgeleme eylemi önemli hâle geliyor” diyor.
(Gobongo, Orta Afrika Cumhuriyeti’ndeki Bangui şehrinin bir mahallesi | 26 Aralık 2013 | Bir yedek er, ülkeyi terk etmezlerse Balaka Karşıtı Hristiyan milislerin tüm Çadlıları öldüreceğine dair ant içiyor. | (AP Photo/Rebecca Blackwell)
“Bazen önemli olan kültürel bölünmeler boyunca birbirimizin insanlığıyla ilişki kurmamıza yardımcı olacak hikâyeleri anlatmanın bir yolunu bulmak istedim. Her zaman başarılı değilim ama çalışmalarımda buna ulaşmaya çalışıyorum.”
(Orta Afrika Cumhuriyeti, Bangui’deki Mpoko Havaalanı’nın dışı | 23 Aralık 2013 | Barışçıl bir eylem olması gerekiyordu, ta ki polis kalabalığın içine hızlıca dalıp birkaç el ateş edene kadar. Görselin ortasındaki iki kadın öylesine sinirliydi ki gömleklerini yırttılar ve sütyenlerini açtılar, diyor Blackwell. “Daha sonra öğrendim ki toplum içinde bir kadının memelerinin görülmesi bir lanet yerleştirmek anlamına geliyormuş ve normal düzende tam bir çöküntüye işaret ediyormuş.” | (AP Photo/Rebecca Blackwell)
(Castor, Orta Afrika Cumhuriyeti’ndeki Bangui şehrinin bir mahallesi | 30 Aralık 2013 | Yaşlı bir adam, yerinden edilenler için geçici bir kampta güçsüz radyo sinyalini dinliyor. | (AP Photo/Rebecca Blackwell)
Anastasia Vlasova, ikinci
Doğu Ukrayna’da 2014’te Rus ayrılıkçıları destekçileri ve karşıtları arasında şiddet patlak verdiğinde foto muhabir Anastasia Vlasova, savaş alanına girmekte tereddüt etmedi. “Bunun benim yerim, benim ülkem, benim görevim olduğunu hissettim” diyor. “Neler olduğunu gerçekten önemsiyorum ve dünyanın da önemsemesini istiyorum. Bu insanlar, hikâyelerinin tarafsız, saygılı ve sempatik bir biçimde anlatılmasını hak ediyorlar.”
(Anastasia Vlasova | (Evgeniy Maloletka)
Anlatıldığına göre Vlasova; Donetsk, Ukrayna’da bir isyancının bodrum katında alıkoyulmuş ve sorgulanmış. Ancak hiçbir zaman çatışmanın iki tarafını da yansıtmak için hayatını tehlikeye atmaktan pişmanlık duymamış. “Bu savaşı göstermek benim için işten daha fazlası çünkü cephe, Güney Ukrayna’daki memleketimden çok da uzak değil.”
(Debaltseve, Donetsk Oblast, Ukrayna | Kremlin destekli isyancılar tarafından fırlatılan bir roketin isabet ettiği çocuk yuvasındaki bir oda. | (Anastasia Vlasova)
Onun devam etmesini sağlayan şey insanlara odaklanmak, silahlara değil. “Savaşa yakalanan sivillerin hayatını göstermek, çatışmalar sırasında en önemli ve Ukrayna basını tarafından en az gösterilen şeylerden biri.”
(Debaltseve, Donetsk Oblast, Ukrayna | Akrabaları 11 yaşındaki Artem Lytkin’in cenazesine katılıyor. “Daha perişan ve terk edilmiş hiç kimseyi görmemiştim,” diyor Vlasova. “Bu görüntü neredeyse her zaman benimle ve [bir] savaş alanındaki insanların yalnızlığıyla diğer insanların farkını kusursuzca gösteriyor.” | (Anastasia Vlasova)
Doğu Ukrayna’nın kendisinin evi olması, kamerayı bıraktığında bitmeyen belirli bir yükü de beraberinde getiriyor. Fakat Vlasova, Rus kısa öykü yazarı Anton Çehov’dan bir alıntıyla yüreklendirildiğini söylüyor:
“Her mutlu insanın kapısında elinde çekiçli biri olmalı, ona mutsuzların da olduğunu, ne kadar mutlu olursa olsun, yaşamın er geç pençelerini göstereceğini ve başına hastalık, yoksulluk, kayıp gibi bir talihsizlik geleceğini, şimdi nasıl o başkalarını görmeyip duymuyorsa, başkalarının da onu görmeyeceğini ve duymayacağını hatırlatmalıdır.” [Anton Çehov, Beş Küçük Öykü]
Vlasova, her görselle toplumun omuzlarına vuran küçük bir çekiç olmayı amaçladığını söylüyor. Veya, “Belki ben fazla genç ve idealistim” diye ekliyor.
(Debaltseve, Donetsk Oblast, Ukrayna | Yerel halk tahliye edilmeyi beklerken bir otobüste oturuyor. | (Anastasia Vlasova)
Not: Anja Niedringhaus Foto Muhabirlikte Cesaret Ödülü 2014’te Uluslararası Kadın Medya Vakfı (IWMF) tarafından oluşturuldu. Kadın foto muhabirlerin, insanlığın anlarını fotoğraflarken çatışma ve savaş belgeleyerek hayatlarını riske atma cesaretlerini kutluyor. İlk ödül töreni 25 Haziran 2015’te Berlin’de gerçekleşmiştir.
[The Week’te yayımlanan İngilizce orijinalinden Gamze Yılmazel tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir.]
4 Nisan 2014’te tecrübeli Associated Press fotoğrafçısı Anja Niedringhaus, Afganistan’ın Host şehrine yakın bir kontrol noktasında korunan bir aracın arkasında oturuyordu. 20 yılı aşkın süredir bölgeyi ve insanları fotoğraflayan 48 yaşındaki fotoğrafçı, Afganistan’daki başkanlık seçimleri üzerine çalışıyordu. Araç boşta dururken kalabalığın içinden bir Afgan polis Niedringhaus’un anında ölümüne sebep olan ateşi açtı.
Bu, onun son fotoğraflarından biriydi:
(Kabil, Afganistan | 1 Nisan 2014 | Kadınlar, 5 Nisan’daki başkanlık seçimleri öncesi seçmen kayıtlarının son gününde kayıt kartlarını almak için sıraya giriyor. | (AP Photo / Anja Niedringhaus)
Uluslararası Kadın Medya Vakfı (IWMF) tarafından oluşturulan “Anja Niedringhaus Foto Muhabirlikte Cesaret Ödülü”, yirmi yıldan fazladır Bosna’dan Afganistan’a kadar çatışmaları ele alan, Pulitzer Ödülü sahibi fotoğrafçının hayatını ve çalışmalarını onurlandırıyor. Fakat bu yılın [2014] açılış ödülünü kazananlar için ödülü kabul etmek hem acı hem tatlı.
“Bu noktada hayatta kalmanın suçluluğu var” diyor kazanan Heidi Levine. “Bu büyük bir sorumluluk.”
Aşağıda, Levine ve ödülü hak eden diğer iki kişi olan Rebecca Blackwell (mansiyon ödülü) ve Anastasia Vlasova’nın (ikinci) çalışmalarına bir göz atın. Üçü de Niedringhaus’u tanıyordu veya onun çalışmalarından ilham almıştı.
(Heidi Levine Kudüs’te fotoğraf çekiyor | (Warrick Page)
Heidi Levine, kazanan
Levine, Kudüs’te yaşayan Amerikalı bir serbest fotoğrafçı. 30 yıldan fazladır Ortadoğu’da seyahat edip İsrail-Lübnan savaşı; Mısır, Libya ve Suriye’deki devrimler; Gazze Şeridi’ndeki çatışmalar gibi kritik anları fotoğrafladı.
“Çok fazla çatışma ve savaş ele alıyorum,” diyor. “Ama savaşı veya çatışmayı sevmiyorum. Bunu yapmaya sürükleniyorum çünkü amacım ve hedefim olanlara bir son vermek.”
(Şucaiye, Gazze | 8 Ağustos 2014 | Hidya Atash, evinin en üst katından yıkıma bakıyor. | (Heidi Levine)
Levine, erkek egemen savaş haberciliği ve foto muhabirlik alanlarında kendini bir azınlık içinde bulurken, kadın olmanın avantajlarının da olduğunu söylüyor. “Örneğin kapılardan gizlice geçmeye çalıştığımda, özellikle cinsiyetlerin oldukça ayrılmış olduğu Ortadoğu’da. Bu kültürlerde herhangi bir erkek bir eve izin almadan öylece giremez” diyor.
Ayrıca bunun tam tersi de doğru -Levine suratına çarpılan kapılardan payına düşenin etrafında da manevra yapmak zorunda kalmış- çalışmaları onu farklı yapan şeyler hakkında değil. “Kariyerimin büyük bölümünü [erkek meslektaşlarımın yaptığının] aynısını yapabileceğimi kanıtlamakla geçirdim. Bununla savaşmak istediğim zamanlar da, daha çok kabul ettiğim zamanlar da oldu. Ama ben neler yapabileceğimi biliyorum.”
(Nuseyrat kampı, Gazze Şeridi | 9 Temmuz 2014 | Filistinliler el-Kassam camii enkazından dini kitapları topluyorlar. | (Heidi Levine)
“Kamera beni duygusal açıdan korumuyor” diyor Levine. “Ama lensin arkasında ve öteki tarafta olmakla ne kadar şanslı olduğunuzu fark etmenizi sağlayabiliyor.”
(Gazze | 16 Temmuz 2014 | Kadınlar, Gazze limanındaki bir İsrail deniz bombardımanında öldürülen çocukların cenazesinde yas tutuyor. | (Heidi Levine)
Rebecca Blackwell, mansiyon ödülü
Amerikalı Rebecca Blackwell seyahat etmeye erkenden heves etmiş. Batı Afrika, Ortadoğu ve Asya’nın çoğu yerinde süren iki yıllık seyahati, onu fotoğrafçılıkla tanıştırmış ve aynı zamanda onun kendi dünyası dışındaki dünyaları araştırma arzusunu sağlamlaştırmış.
Sonuç olarak on yıl kaldığı Batı Afrika’ya taşınmış, önce serbest olarak, daha sonra da Associated Press (AP) için çalışmış, Somali kıtlığını, Sahel kuraklığını ve 2010 ile 2011’de çatışma içine çekilen Fildişi Sahilleri’ni çalışmış.
(Rebecca Blackwell | (Dominique Derda)
Blackwell, çok az uluslararası fotoğrafçının çalıştığı bu topluluklarda fotoğraf çekerken kendi çalışmalarının daha yüksek bir sesi olduğunu hissettiğini söylüyor. “Her tanıklık ve belgeleme eylemi önemli hâle geliyor” diyor.
(Gobongo, Orta Afrika Cumhuriyeti’ndeki Bangui şehrinin bir mahallesi | 26 Aralık 2013 | Bir yedek er, ülkeyi terk etmezlerse Balaka Karşıtı Hristiyan milislerin tüm Çadlıları öldüreceğine dair ant içiyor. | (AP Photo/Rebecca Blackwell)
“Bazen önemli olan kültürel bölünmeler boyunca birbirimizin insanlığıyla ilişki kurmamıza yardımcı olacak hikâyeleri anlatmanın bir yolunu bulmak istedim. Her zaman başarılı değilim ama çalışmalarımda buna ulaşmaya çalışıyorum.”
(Orta Afrika Cumhuriyeti, Bangui’deki Mpoko Havaalanı’nın dışı | 23 Aralık 2013 | Barışçıl bir eylem olması gerekiyordu, ta ki polis kalabalığın içine hızlıca dalıp birkaç el ateş edene kadar. Görselin ortasındaki iki kadın öylesine sinirliydi ki gömleklerini yırttılar ve sütyenlerini açtılar, diyor Blackwell. “Daha sonra öğrendim ki toplum içinde bir kadının memelerinin görülmesi bir lanet yerleştirmek anlamına geliyormuş ve normal düzende tam bir çöküntüye işaret ediyormuş.” | (AP Photo/Rebecca Blackwell)
(Castor, Orta Afrika Cumhuriyeti’ndeki Bangui şehrinin bir mahallesi | 30 Aralık 2013 | Yaşlı bir adam, yerinden edilenler için geçici bir kampta güçsüz radyo sinyalini dinliyor. | (AP Photo/Rebecca Blackwell)
Anastasia Vlasova, ikinci
Doğu Ukrayna’da 2014’te Rus ayrılıkçıları destekçileri ve karşıtları arasında şiddet patlak verdiğinde foto muhabir Anastasia Vlasova, savaş alanına girmekte tereddüt etmedi. “Bunun benim yerim, benim ülkem, benim görevim olduğunu hissettim” diyor. “Neler olduğunu gerçekten önemsiyorum ve dünyanın da önemsemesini istiyorum. Bu insanlar, hikâyelerinin tarafsız, saygılı ve sempatik bir biçimde anlatılmasını hak ediyorlar.”
(Anastasia Vlasova | (Evgeniy Maloletka)
Anlatıldığına göre Vlasova; Donetsk, Ukrayna’da bir isyancının bodrum katında alıkoyulmuş ve sorgulanmış. Ancak hiçbir zaman çatışmanın iki tarafını da yansıtmak için hayatını tehlikeye atmaktan pişmanlık duymamış. “Bu savaşı göstermek benim için işten daha fazlası çünkü cephe, Güney Ukrayna’daki memleketimden çok da uzak değil.”
(Debaltseve, Donetsk Oblast, Ukrayna | Kremlin destekli isyancılar tarafından fırlatılan bir roketin isabet ettiği çocuk yuvasındaki bir oda. | (Anastasia Vlasova)
Onun devam etmesini sağlayan şey insanlara odaklanmak, silahlara değil. “Savaşa yakalanan sivillerin hayatını göstermek, çatışmalar sırasında en önemli ve Ukrayna basını tarafından en az gösterilen şeylerden biri.”
(Debaltseve, Donetsk Oblast, Ukrayna | Akrabaları 11 yaşındaki Artem Lytkin’in cenazesine katılıyor. “Daha perişan ve terk edilmiş hiç kimseyi görmemiştim,” diyor Vlasova. “Bu görüntü neredeyse her zaman benimle ve [bir] savaş alanındaki insanların yalnızlığıyla diğer insanların farkını kusursuzca gösteriyor.” | (Anastasia Vlasova)
Doğu Ukrayna’nın kendisinin evi olması, kamerayı bıraktığında bitmeyen belirli bir yükü de beraberinde getiriyor. Fakat Vlasova, Rus kısa öykü yazarı Anton Çehov’dan bir alıntıyla yüreklendirildiğini söylüyor:
“Her mutlu insanın kapısında elinde çekiçli biri olmalı, ona mutsuzların da olduğunu, ne kadar mutlu olursa olsun, yaşamın er geç pençelerini göstereceğini ve başına hastalık, yoksulluk, kayıp gibi bir talihsizlik geleceğini, şimdi nasıl o başkalarını görmeyip duymuyorsa, başkalarının da onu görmeyeceğini ve duymayacağını hatırlatmalıdır.” [Anton Çehov, Beş Küçük Öykü]
Vlasova, her görselle toplumun omuzlarına vuran küçük bir çekiç olmayı amaçladığını söylüyor. Veya, “Belki ben fazla genç ve idealistim” diye ekliyor.
(Debaltseve, Donetsk Oblast, Ukrayna | Yerel halk tahliye edilmeyi beklerken bir otobüste oturuyor. | (Anastasia Vlasova)
Not: Anja Niedringhaus Foto Muhabirlikte Cesaret Ödülü 2014’te Uluslararası Kadın Medya Vakfı (IWMF) tarafından oluşturuldu. Kadın foto muhabirlerin, insanlığın anlarını fotoğraflarken çatışma ve savaş belgeleyerek hayatlarını riske atma cesaretlerini kutluyor. İlk ödül töreni 25 Haziran 2015’te Berlin’de gerçekleşmiştir.
[The Week’te yayımlanan İngilizce orijinalinden Gamze Yılmazel tarafından Sendika.Org için çevrilmiştir.]
