Kur Korumalı Mevduatın (KKM) maliyeti giderek artıyor. Mart-Eylül 2022 arasını kapsayan 7 ayda KKM maliyeti 84,9 milyar TL oldu. Üstelik bu miktara vergi indirimleri ve liranın değerini korumak için yürütülen diğer politikalar dahil değil.
Peki 84,9 milyar liraya neler yapılabilirdi? Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ) Cumhuriyetin en büyük sosyal konut projesi olarak tanıttığı 250 Bin Sosyal Konut Projesi’nde 2+1 konutların başlangıç fiyatı 608 bin TL. KKM’nin 7 aylık maliyeti ile 140 bin kişiye TOKİ’den konut sağlanabilirdi. Sahibinden.com’dan derlenen en ucuz konut fiyatlarıyla ise 172 bin kişi 75 metrekarelik konut sahibi olabilirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın duyurduğu yeni ekonomi modeline geçilmesiyle birlikte Türk lirası döviz kurları karşısında ciddi değer kaybetmeye başladı. Amerikan dolar kurunun serbest piyasada 18 liraya kadar yükselmesiyle Aralık 2021 sonunda Erdoğan Kur Korumalı Mevduatı uygulamasını devreye soktu.
Dolar kuru hemen 12 liranın altına inmesine rağmen birkaç hafta içinde yeniden yükselmeye başladı. Merkez Bankası kuruna göre 19 Ekim 2022’de dolar kuru 18,6 liradan işlem gördü. Böylece dolar kuru KKM’nin devreye girdiği tarihteki seviyesinden daha yukarıya çıkmış durumda.
Kur daha yüksek seviyeleri görmesinin yanında KKM maliyeti de var. Merkezi Yönetim Bütçe Giderlerinde “Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Korunmasına İlişkin Giderler” olarak adlandırılan KKM’nin maliyeti sadece yedi ayda 84,9 milyar lira oldu.
Türkiye’nin en önemli sorunlarından birisi her geçen gün artan konut ve kira fiyatları. Cumhurbaşkanı Erdoğan bu soruna çözüm bulabilmek için TOKİ vasıtasıyla 250 bin sosyal konut yapılacağını açıkladı. TOKİ’nin 2+1 konutunun başlangıç fiyatı 608 bin lira. Buna göre KKM’nin 7 aylık maliyeti ile tam 139 bin 637 kişi konut sahibi olabilirdi.
Diğer bir hesaplama yöntemi ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) her ay açıkladığı konut birim fiyatını. Birim fiyat üzerinden istenilen büyüklükteki bir evin maliyetini hesaplamak mümkün. Biz bu haberde 75 metrekare bir daire üzerinden hesaplama yaptık.
TCMB verilerine göre Temmuz 2022’de Türkiye genelinde bir konutun birim fiyatı 13 bin 936 TL. Bu durumda 75 metrekare bir evin fiyatı 1 milyon 45 bin lira yapıyor. Bu durumda 84,9 milyar lira maliyet karşılığında 81 bin 243 kişi yeni konut satın alabilirdi. Üstelik bu hesaplamada TCMB’nin son açıkladığı birim maliyeti kullandık. KKM ödemelerinin yapıldığı aylardaki birim maliyetler esas alınsa konut sayısı daha yüksek olabilirdi.
Diğer bir karşılaştırmayı Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) sahibinden.com ilanlarından derlediği fiyatlar üzerinden yapmak mümkün. BETAM her ildeki ilanların fiyatlarını analiz ediyor. Her ilde konutlar ilan fiyatlarına göre sıralandıktan sonra, en düşük yüzde 20’de yer alan konutlar “ucuz konutlar” olarak sınıflandırılıyor ve ortalama ucuz konut fiyatları hesaplanıyor.
BETAM’a göre Ağustos 2022’de 75 metrekare ucuz konutun fiyatı 495 bin lira oldu. Bu durumda KKM’nin 7 aylık maliyeti tam 171 bin 514 konuta karşılık geliyor. (EURONEWS)
