Hürriyet gazetesinin ABD temsilcisi Razi Canikligil'e göre, Erkan şu anda First Republic Bank müşterileri tarafından açılan bir toplu dava ile karşı karşıya. 24 Nisan 2023'te açılan davada, Erkan ve bir grup kişinin bankacılık kanunlarını ihlal ederek asılsız ve yanıltıcı beyanlarda bulundukları iddia ediliyor.
Bir isim kamuoyu önüne çıkıncaya kadar hakkındaki bilgiler kamulaşmaz.
Elbette atamayı yapanlar bunları dikkatlice ve detaylarıyla inceler.
Ancak kamuoyu da merak eder.
Müthiş Türk kızı diye anılan bu ismi ben ilk kez atama gündeme gelince duydum.
Türk diaspora dergisi tarafından Türk kökenli Amerikalılara verilen ödüllerde gördüğümü atamadan sonra hatırladım.
Gaye Erkan’ın uluslararası medyada en çok yakasında ay yıldız bir rozet taşıdığı 2017 tarihinde Türk of America dergisi ödül töreninde çekilmiş fotoğrafı ile gördük.
Bilgileri tazelersek Hafize Gaye Erkan, San Francisco First Republic Bank'ta eş-CEO, kıdemli başkan yardımcısı, yatırım ve mevduat yöneticisi ve YK üyesi olarak toplam 7 yıl görev yaptı. Öncesinde 9 yıllık Goldman Sachs kariyerinden gelen Hafize, bankada 7 ay süre ile eş CEO'ydu ve First Republic'in kurucusu Jim Herbert'in varisi olarak görülüyordu. Ancak 2021'de aniden ayrılmasıyla herkesi şaşırttı. FT’ye göre yönetim, istifa ettiği halde Erkan'a 10 milyon dolar tazminat ödedi.
O zaman yazılan finans haberlerine göre bu ne kendisinin ne de bankanın tam açıkladığı bir hareketti. Banka Hafize Gaye Erkan'ın "başka fırsatları değerlendirmek" için ayrıldığını açıklamasıyla yetindi. O dönemki makalelerde "Wall Street’i şaşırtan bir hareket" olarak yorumlandı. Tıpkı uluslararası alanda en zor görevlerden biri olan Türkiye Merkez Bankası’nın başına atanmasında olduğu gibi.
Erkan, First Republic Bank’tan sonra Türkiye'ye atanmadan önce kısa bir süre emlak kredisi veren Greystone'un CEO'su olarak görev yaptı. Erkan’ın kariyeri bu yönde ilerlerken Silicon Valley Bank'ın çöküşünün ardından düşüşe geçen FRB, düzenleyiciler tarafından ele geçirilerek kapatıldı ve JPMorgan Chase'e satıldı.
Erkan sonraki duraklarda dolgun ücretlere çalışmasına rağmen bankada ki gibi bir göreve ilerleyemedi . Banka ardından son 1 yıl 6 aydır Marsh McLennan'da YK üyesi olarak görev yapmaktaydı. 7 yıldır da Princeton Üniversitesi'nin Operations Research and Financial Engineering (ORFE) Bölümü Danışma Kurulu üyesi.
Türkiye Merkez Bankası Başkanlığı makamı, global finans çevrelerinde yönetilmesi zorlu bir görev olarak yorumlanıyor. Daha açık bir ifadeyle ABD kariyerinde yükselen star olarak bilinen Erkan için de bu büyük bir iş fırsatı…
Peki ABD Banka Krizi 'nde ne olmuştu? First Republic Bank’ın iş modeli nasıldı?
Financial Times’ın 24 Mart 2023 tarihli; New York’tan Brooke Masters, Joshua Franklin ve Stephen Gandel; San Francisco’dan , George Hammond imzalı makalesine göre; First Republic, ABD Merkez Bankası'nın agresif bir faiz oranı artış döngüsü başlatarak iş modelini tehlikeye atmasından önceki aylarda, "dikkat dağıtıcı" bir veraset krizine girmişti.
79 yaşındaki kurucu JimHerbert, Aralık 2021'de kalp rahatsızlığı nedeniyle 6 haftalık izne çıkmıştı ve halefi olarak "yetiştirilen" Hafize Gaye Erkan da bir ay sonra şirketten ayrıldı. Risk yönetimi alanında doktora derecesine sahip eski bir Goldman Sachs bankacısı olan Erkan, altı aydan az bir süre eş genel müdür olarak görev yaptı...
FT, Erkan'ın; bankadaki yöneticilerle etkileşimine dair de muğlak ifadelere yer veriyor. Erkan'ın yerini alacak bir aday arama süreci, güçlü bir dış seçenekle sonuçlanmadı. Bu nedenle banka, Mart 2022'de bu göreve kalıcı olarak eş genel müdür vekili olan finans müdürü Mike Roffler'ı atadı.
Geçen yıl boyunca bir dizi agresif oran artışı, First Republic'in ucuz mevduatları emme ve varlıklı müşterilere çok rekabetçi kredi oranları sunma iş modeline meydan okudu.
Financial Times’a göre banka 38 yılı aşkın bir süredir, "beyaz eldiven" denilen üst seviyede müşteri hizmetleri sağlama konusunda bir itibar kazanmıştı. Citigroup ve Goldman gibi daha büyük bankalarda üst düzey hizmet için kalifiye olacak kadar zengin olmayan, genellikle teknoloji endüstrisiyle bağlantılı insanları hedef almaktaydilar.
Mevduatın üçte ikisi, maksimumu 250.000 $ olan ABD hükümeti destekli sigorta tarafından karşılanamayacak kadar büyük hesaplarda bulunuyordu.
Rakipler mevduat sahiplerini daha iyi oranlarla cezbettikçe, First Republic onlarla eşleşmesi için baskı altına girdi. Federal Deposit Insurance Corporation'dan alınan verilere göre, faiz gideri bir yıl önceki 50 milyon doların biraz altındayken 2022'nin son üç ayında 10 kat artarak 525 milyon dolara yükseldi. Aynı zamanda, oranlar daha düşükken satın alınan tahvillerde 5 milyar dolarlık kağıt zarar biriktirmişti.
First Republic yönetimi risklerin farkındaydı ve "bir yılı aşkın bir süre önce" oran artışlarından kaynaklanan olası ters rüzgarlar konusunda uyarıda bulunmaya başladı. Ancak bu uyarılar açılacak davaları engellemekte başarılı olmadı.
Sıradan zamanlarda, bu sorunlar karları vurur ve muhtemelen zor bir birkaç çeyrek geçirtirdi. Ancak Silicon Valley Bank'ın 10 Mart'taki çöküşü, bankalara hem yatırımcılar hem de müşteriler tarafından nasıl bakıldığını temelden değiştirdi.
First Republic'in sigortasız mevduatlara ve teknoloji endüstrisine bağlılığı ve kağıt kayıpları, onu "SVB'ye benzeyen borç verenler" yani riskli bankalar listesinin üst sıralarına yerleştirdi.
Bankanın 2018 lobi harcamaları ve Erkan’a 10 milyon tazminat
FT makalesi Washington’da Courtney Weaver’in da katkılarıyla yazılmış. Buna göre, banka ayrıca, 1980'lerdeki tasarruf ve kredi krizinden bu yana endüstrinin daha agresif polisliğini savunan üst düzey bir Washington lobicisi olan Richard Hohlt'un hizmetlerinden yararlandı.
Mali krizden sonra yürürlüğe giren 2010 Dodd-Frank reformlarının bazı kısımlarından muaf olabilmek icin 2018 yılında Kongre üyelerine $150.000 harcandı. 2018 yılı harcamaların da tavan yaptığı bir yil oldu.First Republic kendisini Fed'in hızlı oran artışlarına çok açık bırakmıştı. Bu yılın başlarında, etkiler kendini göstermeye başladı.
Nisan ortası en büyük ABD bankalarından 11'i, likidite pozisyonunu güçlendirmek amacıyla First Republic'e kendi paralarından 30 milyar dolar yatırarak güveni yeniden tesis etmeye çalıştı.
Negatif hareket yavaşladı, ancak hisse fiyatındaki düşüşü durdurmadı. First Republic, stratejik seçenekler konusunda tavsiyelerde bulunmasına yardımcı olması için Nisanın son haftas farklı kurumları da bünyesine kattı.
FT makalesi bankayı iyi tanıyanlardan birinin, "Faizler yükseldiğinde yön değiştirebilecek bir liderleri yoktu" dediğini aktarıyor. "Tsunaminin geldiğini görmediler." yorumu ile sona eriyor.
Erkan’a First Republic nedeniyle açılan dava
Hürriyet gazetesinin ABD temsilcisi Razi Canikligil'e göre, Erkan şu anda First Republic Bank müşterileri tarafından açılan bir toplu dava ile karşı karşıya. 24 Nisan 2023'te açılan davada, Erkan ve bir grup kişinin bankacılık kanunlarını ihlal ederek asılsız ve yanıltıcı beyanlarda bulundukları iddia ediliyor. Erkan’ın toplantılarda Morgan Stanley analistlerinin sorduğu sorulara ve basın toplantılarında sorulan sorulara verdiği yanıtlarda; bankanın durumuna dair yanıltıcı bilgi verdiği iddia edilmekte. Canikligil, mahkemeye yapılan şikayetin bir örneğini Twitter'da paylaştı. Yabancı isimler de bunlara yer verdi. Bu arada Erkan'ın Greystone'a geçişi konusunda katıldığı Temmuz 2023 tarihli Bloomberg yayınında ise şeffaflığın önemi vurgusu yaptığını hatırlatalım...
Yatırım fiyatlarının manipülasyonu, bir şirket hakkında yanlış veya yanıltıcı beyanlarda bulunmak, hileli veya düzenlemeye tabi olmayan menkul kıymetler sunmak, hileli davranış olarak değerlendirilebilecek her şey Federal Menkul Kıymetler Yasasına göre suç ve $10.000.000’a varan para cezası ile 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabiliyor. Stok dolandırıcılığında ise hapis cezası artabiliyor.
Şikayetlerde CEO Herbert, Erkan, Erkan’ın ayrılmasından sonra yerine gelen Roffler, Olga ToSkava, Selfridge ve Holland yer alıyor ve bu isimlerin jüri önüne çıkması talep ediliyor.
Erkan’a MB görevi için güven nasıl sağlandı?
Erkan’ın hükümetle ilişkilerinin bundan iki yıl önce güven kazanma zemininde ilerlediği aktarılıyor.
Israrlı şekilde düşük faiz politikası izleyen Türkiye’de bu politikadan dönülecek mi yoksa eski bakan Nebati’nin heteredoks diye ifade etmeye çalıştığı politika mı tercih edilecek göreceğiz.
Gaye Erkan bu dönüşü gerçekleştirmek üzere mi geldi yoksa ikna etmekle ikna olmak arasnda bir denge mi gözetmek zorund akalacak onuumuzdeki günlerde bileceğiz.
İlerleyen süreçte;
-IMF ile ilişkilerde yeni bir safhaya geçimesi söz konusu olur mu?
-Türkiye'nin cari açığının kapanması için hangi sermayeler hangi şartlarda Türkiye'ye girmeye ikna olurlar?
-Türkiye'nin kendi potansiyeli mevcut borçlarının ödenmesi konusu ne kadar çözüm getirebilir?
bazı cevap bekleyen sorular olarak duruyor.
Erkan’ın Kadın olması ve genç yaşta başarılı bir kariyere sahip olması halkla ilişkiler açısından önemli bir hamle.
Kendisine ne kadar kontrol verilecek ve kendisi bu zor görevde ne kadar başarılı olacak göreceğiz. (S. KARAÇAM - İSTİKLAL)
