Sermayenin orantılı vergi ödemesini sağlayacak düzenleme yapmayan iktidar, denetimlerin azalmasıyla vergi kaçırmaya suç ortaklığı yapıyor.
İktidarın “çok kazanandan çok, az kazanandan az” vergi alma iddiasının sadece söylemde kaldığını hiçbir delile gereksinim olmaksızın ücretliler her an cebinde hissediyor. “Kümesteki kaz” olarak görülen ücretlilerin karınlarını doyurmaya bile yetmeyecek ücretlerinden her ay düzenli olarak vergi kesilirken milyarlık kamu projelerinin hediye edildiği, KÖİ projeleriyle uzun yıllara dayanan garantilerin kasalarına akıtıldığı müteahhitlerden vergi alınmadığı, vergi kaçıranların da yaptıklarının yanlarına kar kaldığı biliniyor.
Sermayenin adrese teslim ihaleler, harcadıkları yatırım bedelinin kat be kat üstündeki garanti ödemeleri ile ödüllendirmelerini bir yana bırakalım, denetim yolunun etkin bir şekilde kullanılmaması nedeniyle vergi kaçıranlarının yaptıklarının nasıl yanlarına bırakıldığına bakalım.
VERGİ DENETİMİNİ AKP FELÇ ETTİ
Bilinçli olarak bunun tercih edilip edilmediği tartışması bir yana AKP tarafından felç edilen teftiş mekanizmasının denetimde yetersiz kaldığı herkes tarafından kabul edilen bir gerçek. Maliye Teftiş Kurulu, Hesap Uzmanları Kurulu’nun lağvedilmesi Gelirler Kontrolörleri ve Vergi Denetmenlerinin kaldırılmasından sonra kurulan Vergi Denetim Kurulu’nda 7 bin 227 vergi müfettişi görev yapıyor.
DENETLENEN ORANI YÜZDE 1,66
Vergi Denetim Kurulu’nun 2023 yılına ilişkin faaliyet raporuna göre vergi inceleme sonuçlarını gösteren oran sadece 1,66. Yani 2023 yılında gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin sadece yüzde 1,66’sı incelenebilmiş.
Sadece son 5 yıla baktığımızda vergi mükellefi sayısının sürekli artmasına karşın her yıl bir miktar incelenen mükellef sayısının arttığını 2022’de en yüksek orana ulaştığını ancak 2023’te hızlı bir düşüş yaşandığını görüyoruz. Yüksek oran dediğimiz de yüzde 2,26, 3 milyon 433 bin mükellefin 77 bin 610’u. 2023’te mükellef sayısı 3 milyon 621 bine çıkarken incelenen mükellef sayısı olması gerektiği gibi artmıyor tam tersi geriliyor. Bu kez denetlenen mükellef sayısı toplamın yüzde 1,66’sı olan 60 bin 242…
Türkiye genelindeki mükelleflerin inceleme oranları
47 MİLYARLIK KAÇAK TESPİTİ
Vergi Denetim Kurulu’nun 2023 yılında yaptığı incelemelerde 47 milyar TL’lik verginin eksik ödendiği tespit ediliyor. Ücretliden vergi kaynağında daha ücreti eline geçmeden kesildiği için kaçıranlar malum. Kaçırılan verginin yaklaşık 15 milyar TL’sinin büyük sermaye gruplarının ödemesi gereken kurumlar vergisinden kaynaklandığı görülüyor. İnceleme oranı yüzde 1,66 olunca gerçek rakamı hayal etmenin bile mümkün olmadığını söyleyebiliriz.
SİYASETİN SOLUĞU DENETİMİN ENSESİNDE
Faaliyet Raporu’nda görevi “…vergi incelemeleri yapmak, kayıt dışı ekonomi ve yolsuzlukla mücadele etmek ile idarenin etkin ve hukuka uygun işleyişinin sağlanmasına yönelik teftiş ve soruşturma faaliyetlerini yürütmek” olarak tanımlanan kurulun bazı olanaksızlıklar bir yana siyasi yönlendirmelerle etkisizleştirilmeye çalışıldığı da bürokrasinin koridorlarında sık sık dillendiriliyor.
Durum böyle olunca da vergi sisteminin “Az kazanandan az, çok kazanandan çok” alınması bir yana bizzat denetim sisteminin etkisizleştirilmesi ile suç işlenmesine göz yumulan bir mekanizmaya dönüştüğünü söylemek tartışılmaz bir gerçek olarak ortada duruyor. (NURCAN BİLE GÖKDEMİR - BİRGÜN)
