“Ertuğrul da 12 Eylül rejimini faşizm değil ama bir tür
“Tiranlık” olarak tanımlıyordu.
Her neyse, bütün bu tartışmalar aslında Marksist kategoriler
ve kavramlar üzerine bir tartışmaydı ve aynı zamanda Kurtuluş ve ertuğrul için
de aynı zamanda bunları en otantik ve yaratıcı biçimde savunup geliştirmiş,
Troçki’nin görüşlerini de gözlerden ve tartışmadan uzak tutma girişimiydi”
Erdoğan’ın şimdiki ve kurmak istediği rejimin karakteri
sorunu, son zamanlarda, en azından kendine Marksist diyenler arasında bir
tartışmaya yol açtı.
Erdoğan’a ve oturtmak istediği rejime karşı mücadelenin acil
önemi nedeniyle bu konuda yazmaya hem gerek görmedik hem de zaman ve enerjimiz
olmadı.
Gerek görmedik, çünkü artık yeni kuşaklar Marksizmi ve
Marksist kategorileri bilmemekle kalmıyorlar, ayrıca ona ilgi de duymuyorlardı.
Bu durumda o kategorilerin bilimsel ve dakik tanımlamasının ve bu tanımlamalara
dayanacak rejim tanımlamalarının bir anlamı kalmıyor. Yeni kuşaklar için bu
tartışmalar, bizim için kapitalizm öncesi çağların teolojik tartışmalarından
daha fazla bir şey ifade etmiyorlar.
Bu nedenle, böyle marksizmin kategorileri ve buna bağlı
olarak Erdoğan rejiminin karakteri konusundaki tartışmaya, konuyu somut olarak
izlenecek tatikler veya stratejiler bağlamında girmeyi daha hayata yakın ve somut bulduğumuzdan, girmedik.
Yoksa bu topa girmeyiş, bu konularda bir görüşümüz olmadığı
anlmamına gelmiyordu.
Aslında bu bağlamda bir tartışma hemen 12 Mart sonrasında 12
Mart rejiminin karakterine ilişkin olarak yapılmıştı.
O zaman Türkiye’de iki sosyalist akım, 12 Mart rejimini
Faşizm olarak tanımlamamıştı. Biri bu satırların yazarının da içinde bulunduğu
Troçkizmi benimsemişler (kaldı ki her Troçkist de böyle düşünmüyordu) bir de
Kurtuluş.
O dönemde bu tartışma aslında 12 Eylül rejiminin karakteri
üzerine yürütülüyor gibi görünüyordu ama aslında Marksist kategorilerin ve bu
bağlamda da Faşizm kavramının nasıl tanımlanması gerektiği üzerineydi.
Bugünkü kuşaklar pek bilmez, Komünist enternasyonal’in ilk
yıllarında, 1920’lerin ilk yarısında Komünist Enternasyonal saflarında,
özellikle İtalya’da yerleşen Faşizm’den hareketle, Faşizmin ne olduğu üzerine
son derece önemli ve yaratıcı, bu yeni olgunun özgün, onu o yapan nitelikleri
üzerine bir bir yaklaşım bulunuyordu. Örneğin Faşizmin, “Proletaryanın
oportunist günahlarının bir kefareti” olduğu gibi tespitler yapılıyordu.
Ancak Lenin’in ölümünden sonra iyice yerleşen ve yirmiyerin
sonunda Sovyetler’e egemen olan bürokratik karşı devrim, tüm bu tartışmaları
olmamışa çevirdi ve komünist hareket tüm eleştirelliğini ve canlılığını
yitirdi.
Faşizm tanımı daha sonra Dimitrov’un “Faşizm, en, en en”
sıfatlarıyla başlayan tanımına indirgendi.
İşte bu dönemde, Komünist Enternasyonal dışında kalan kimi
sosyalist akımlarda (Örneğin Almanya’da Brandlerciler gibi) ilk yılların Faşzim
yaklaşımlarının soluk bir yankısı devam etse de, esas olarak Troçki, sürgün’de
bulunduğu Büyükada’da (Prinikopo) 1930 – 1933 arası birbirinden harika,
dahiyane, ve Marksist analizin birer örneği olan yazılarıyla hem Almanya’daki
gelişmeleri neredeyse bir kahin gibi önceden de görerek analiz ediyor, strateji
ve taktikler öneriyor; hem de büyük harflarla olmasa bile fiilen Marksist bir
“Faşizm Teorisi”’nin temellerini atıyordu.
Troçki’nin bu yazıları Türkiye’de “Faşizme Karşı Mücedele”
adıyla 12 Eylül öncesinde yayınlanmıştı. Bu kitaba önsözü de Ernest Mandel
yazmıştı.
Mandel’in Önsöz’ü Troçki’nin büük harflerle ifade edilmemiş
Faşizm teorisini büyük harflerle ifade eden ve derleyip toplayan, (benim
kişisel teorik evrimimde de çok önemli bir yeri olan) nefis bir metindi.
Tabii 12 Eylül öncesinde Türkiye’de dünyada en hızlı büyüyen
bir Faşist hareket de vardı ve devrimci hareket Dimitrov’un teorisinden başka
bir şeyi bilmemesine rağmen, fiilen ayaklarıyla, Dimitrov’un teorisini
reddetmiş oluyordu. Faşistlere karşı öz savunma savaşı veriyordu.
Tabii bu durum, yani pratik ile kabul edildiği söylenen
tanım arasıdaki makas, bir süre sonra faşizm üzerine başka teorik tartışmaların
çevirisine de yol açmış ve Faşizm üzerine epey geniş bir literatür birikmişti.
Elbette bundan etkilenen, Rızgari, Kurtuluş gibi hareketler
Dimitrov’un faşizm teorisinin yanlışlıkları ve sınırlılıklarına vurgu yapmaya
başlamışlardı.
Troçistler de zaten başından beri bunu vurguluyorlardı.
Ama burada Kurtuluş’un teorisyeni, Troçki’nin teorisini
adını anmadan alıp, bayağılaştırarak savunmasına rağmen, rejime Faşist
demeyişini sanki kendi buluşuymuş gibi ortaya atıyordu. (Aynı şeyi, Kıvılcımlı,
Kemalizm, Sosyalist Demokrasi, Kadın sorunu gibi konularda da sürdürecektir
daha sonra).
Tartışmayı teorik olarak ileri olanla değil, yaygın olanla
yaparak kendine diğerleri karşısında üstünlük sağlarken, aynı zamanda ileri ve
gelişmiş bir Faşizm teorisine karşı, böyle bir tartışmayla bir susuş, onu
gözlerden ve gündemden uzak düşürme taktiği de izliyordu.
Dolayısıyla Kurtuluş’un 12 Eylül rejiminin karakteri üzerine
yazılarında hiçbir şekilde Troçki’nin teorisinin neden reddedildiği gibi bir
eleştiri bile bulunmazdı. Ama okuyan herkes görürdü ki, getirilen argümanların
çoğu Troçki’nin on yıllarca önce getirdiği argümanlardı.
İşte o sıralarda bu satırların yazarı, Niğde Cezaevi’nde
yatıyordu. Ertuğrul Kürkçü de aynı cezaevindeydi, hatta aynı koğuştaydık. O
zamanlar Ertuğrul Kürkçü, Kurtuluşçu idi. Cezaevinde her gün 12 Eylül rejiminin
karakteri ve Faşizm üzerine tartışmalar yapılıyordu.
Ben hemen 12 Eylül Rejimi gelir gelmez onu bir tür
bonapartist karakterli bir askeri diktatörlük olarak tanımlayan yazılar
yazmıştım. (Bu derlemede bu yazılardan bazıları var.)
Ancak bütün bu yazılarda da esas olarak faşizmin ne olduğu
tartışılıyordu. Olgulardan ziyade kavramsal dakiklik ve netlik, dolayısıyla da
bütün o zamanın tartışmalarında olduğu gibi, skolastik denebilecek bir yan da
vardı.
İşte bu ortamda Ertuğrul Kürkçü de, hiç bizlerin
tartışmalarına ve Troçki’ye ve ona bağlı olarak benim yazdıklarıma da
değinmeden, ama aslında bana bir cevap niteliğinde, yanlış hatırlamıyorsam,
“Bir Siyasi Hükümlünün Notları” gibi bir başlıkla, benzer şekilde 12 Eylül
rejimini Faşizm olarak tanımlanamayacağı üzerine bir yazı yazdı. Epey uzun bir
yazıydı.
Ben de hemen aslında bana ve Troçki’ye karşı yazılmış olan
ama adını anmayan bu yazıya karşı “Bir siyasi Hükümlü’nün Notları’na Notlar”
başlığı ile küçük bir kitap oluşturacaük bir polemik eleştiri yazdım.
(Bu polemik eleştiriyi de Selpak mendilerine yazarak ayrıca
dışarı çıkardım. İçerde de okundu ve tartışıldı. Sonra Avrupa’daki sürgünde bu
yazıyı buldum. Ama malesef bu yazıyı bir türlü zaman bulup dijitalize edemedim
ve düzenleyemedim. O nedenle burada sunamayacağım.)
Ertuğrul da 12 Eylül rejimini faşizm değil ama bir tür
“Tiranlık” olarak tanımlıyordu.
Her neyse, bütün bu tartışymalar aslında Marksist
kategoriler ve kavramlar üzerine bir tartışmaydı ve aynı zamanda Kurtuluş ve
ertuğrul için de aynı zamanda bunları en otantik ve yaratıcı biçimde savunup
geliştirmiş, Troçki’nin görüşlerini de gözlerden ve tartışmadan uzak tutma
girişimiydi.
*
Şimdi bu tartışmaları bilen yok.
Ama ilginç bir durum bu sefer yine Erdoğan’ın rejimini
tanımlarken ortaya çıkıyor.
Bu teorik arka planı bilmeyenler bunu anlayamayabilirler.
Bu satırların yazarı bir çok yazısında, Türkiye’de Faşizm
kavramının enflasyoner bir biçimde kullanıldığını, kendisinin böyle
kullanmadığını ama Erdoğan’ın oturttuğu rejiminin klasik faşizm kavramına
benzer özellikler taşıdığını ve bir Türkt fayşizm olarak tanımlanabileceğini ve
böyle bir rejime geçiş işiçnde bulunduğumuzu, bunu ne pahasına olursa olsun
engellemek gerektiğini belitmiştir.
Benzer şekilde Kurtuluşcular da bu rejimin oturuşu ve
1930-33 arasında hitler rejiminin oturuşu arasındakine benzediğini belirtip,
buradan faşizmin ne olduğu üzerine eski tanımlarını tekrarlamışlardır.
Yani bir zamanlar 12 Eylül rejiminin Faşizm olarak
tanımlanamayacağını söyleyenler şimdi Erdoğan rejiminin faşizm olarak
tanımlanabileceğini söylemektedirler.
Tabii bu tartışmaları ve arka planını bilmeyen bir çok
arkadaş da bana özellikle Erdal Kara’nın siyasi haber’de yayınlanan “Faşizmin
inşası ve Tayyip Erdoğan'ın kaderi” yazısını önerdi.
Yazı bana eski tartışmaların bugünkü bir yankısı olarak
göründü. Elbet birçok noktada benzer şeyler söylediğimiz sır değil.
Ancak yukarıda da belirttiğim gibi, bu tartışmaya girecek
zaman yok, ama aynı zamanda Marksist kavramlar yeni kuşaklarca bilinmişyor.
Küçük bir çevre dışında bu gibi tartışmaya ilgi duyacak insan çok az.
Bu gibi nedenlerle bu tartışmalara girmeyeceğim. Şu ara
politik gelişmeler hakkında onları yorumlamak, bir bakış netliği sağlamak,
somut örgütlenme önerileri yapmak, örgütylenme sorunları üzerine yazmak vs. çok
daha acil. Bu son derece önemli hayati süreçte enerji ve zamanı daha efektif
kullanmak gerekiyor benim açımdan
Ama konuyu bütünüyle de boş geçmeyelim.
12 Eylül üzerine yazdığım yazıları bir ara derlemiştim. İbte
bu yazılarda Faşizmin ne olduğu vs. tartışılıyordu. Bunu tekrar yayınlamak bu
boşluğu bir ölçüde doldurur diye düşündüm.
Hem de böylece ilgi duyacaklara eski tartışmaların
birikimini bir şekilde aktarmayı deneyebiliriz.
İşte bu derlemede o zamanki faşizm tartışmaları hakkında bir
çok şey görülebilir ve okunabilir.
Bu Kitabı, PDF dosyası olarak ilişikte sunuyorz. İlgi duyan
okuyabilir.
Kitap şuradan indirilebilir:
https://yadi.sk/d/NetSK9Uc3FnmHH
14 Mart 2017 Salı
Demir Küçükaydın
@demiraltona
demiraltona@gmail.com
Yazılarımız şu adresteki blogta bulunuyor:
https://demirden-kapilar.blogspot.de/
Videolarımız şu adreste:
https://www.youtube.com/user/demiraltona
Yazılarımızı ayrıca ses dosyası olarak şurada paylaşıyoruz.
Direk podcasttan veya indirerek dinlemek mümkün.
https://soundcloud.com/demirden-kapilar
Kitaplarımız buradan indirilebilir.
https://drive.google.com/open?id=0BxCB_Gtx8VYAcDREeTJVLW93MjA
