İzmir'in Antik Smyrna Tiyatrosu Gün Yüzüne Çıkıyor! (VİDEO)
İzmir Büyükşehir Belediyesi, kent tarihi açısından büyük önem taşıyan Smyrna Antik Kenti kazı çalışmalarını desteklemeyi sürdürüyor. Büyükşehir, 2025-2027 yılları arasında kazıya toplam 34,5 milyon lira kaynak ayıracak. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, Antik Smyrna Tiyatrosu ile Smyrna Agorası’ndaki Roma dönemi hamamının gymnasium bölümünü gün yüzüne çıkarmak için yoğun bir çalışma yürüten Prof. Dr. Akın Ersoy’un başkanlığındaki ekibi ziyaret ederek destek mesajı verdi.
İzmir’in merkezinde yer alan Smyrna Antik Kenti, 2007’den bu yana yapılan kazılarda gün yüzüne çıkarılan eserlerle kentin tarihine ışık tutuyor. İzmir kent merkezindeki tarihi aksı ayağa kaldırarak turizme kazandırmayı hedefleyen İzmir Büyükşehir Belediyesi Smyrna Antik Kenti kazılarına da büyük destek veriyor. 2025-2027 yılları arasında kazıya toplam 34,5 milyon lira kaynak ayırmayı hedefleyen İzmir Büyükşehir Belediyesi, kent sınırları içindeki birçok kazı çalışmasına da sponsor olmaya devam ediyor.
Tugay çalışmalarıyla ilgili bilgi aldı
20 bin kişilik kapasitesiyle Efes Antik Tiyatrosu büyüklüğündeki Antik Smyrna Tiyatrosu ile Smyrna Agorası’ndaki Roma dönemi hamamının gymnasium bölümünü gün yüzüne çıkarmak için yoğun bir çaba sarf eden Prof. Dr. Akın Ersoy’un başkanlığındaki ekibi ziyaret eden İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, çalışmalar hakkında bilgi aldı. Başkan Tugay’a İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcıları Prof. Dr. Pınar Okyay ve Dr. Hakan Uzun, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi, Tanıtım ve Turizm Dairesi Başkanı Hasibe Velibeyoğlu ile bürokratlar eşlik etti. Prof. Dr. Akın Ersoy, bölgede yaptıkları kazı çalışmaları hakkında Başkan Tugay’a bilgi vererek burada düzenlenecek etkinliklerin alana ilgiyi artıracağını söyledi. İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi, Tanıtım ve Turizm Dairesi Başkanı Hasibe Velibeyoğlu ve İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi, Tanıtım ve Turizm Dairesi Başkanlığı Tarihsel Çevre ve Kültür Varlıkları Şube Müdürü Hilmi Gökhan Kutlu alanın planlarını anlattı.
“Yanınızdayız”
Kazıda görevli arkeologlarla buluşan ve kürekle çalışmalara katılan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, “Ellerinize sağlık. Ben yeniden geleceğim. Yanınızdayız, hiç merak etmeyin” şeklinde konuştu. Başkan Tugay, bölgedeki taşıt yollarını da düzenleyeceklerini söyledi.
Ziyaretçilerin kentin geçmişi ile ilişki kurmalarına aracılık edecek
Türkiye’de ilk kez İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 2012 yılında devreye alınan “Arkeolojik Kazılar Maddi Destek Programı” aracılığıyla İzmir’de yer alan 16 kazı alanına maddi destek sağlanıyor. Program kapsamında yer alan Antik Smyrna Kenti kazılarında çalışmalar günümüzde büyük oranda Roma Tiyatrosu’nun ortaya çıkarılmasına odaklandı. Kadifekale’nin kuzey yamacında inşa edilmiş olan tiyatro, İzmir Körfezi’ni izleyen bir konuma sahip. Tiyatronun M.Ö. 1. yüzyıldan beri var olduğu biliniyor. Tiyatronun 152 metre çapında üç kademeli bir oturma alanı olduğu biliniyor ve seyirci kapasitesinin yaklaşık 20 bin kişi olduğu düşünülüyor. Destek programı sayesinde bilimsel kazı çalışmalarının hızlı bir şekilde tamamlanması ve ziyarete açılması hedefleniyor. Tiyatro alanının kent ile ilişkisinin kurulması ve bağlantılarının güçlendirilmesi amacıyla çevre sokaklarda sağlıklaştırma projeleri hazırlanıyor. Tiyatro ve Kadifekale arasında kalan bölge bir Arkeoloji ve Tarih Parkı olarak dönüşecek. Bu alanlar çeşitli düzenlemeler ve etkinlikler aracılığıyla ziyaretçilerin kentin geçmişi ile ilişki kurmalarına aracılık edecek.
Roma Dönemi’nde siyasi, kültürel aktivitelerin yanı sıra dini pratiklerin de gerçekleştirildiği Smyrna Tiyatrosu’nun, Agora ile Akropol tepesi arasında kalan yamaçta MÖ 2. yüzyılda inşa edilmiş olduğu bilinmektedir.
Son kazı ve araştırmalar göstermiştir ki, tiyatronun ilk inşasından sonraki en büyük inşai faaliyetler İmparator Traianus (MS 98-117) ve Hadrianus (MS 117-138) zamanında gerçekleşmiştir. Bu tarihlerde proskene (sahne önü) arkasında iki katlı sahne binası yükselmiştir. Tiyatronun son halini ise MS 178 yılındaki büyük depremden sonra yapılan onarım ve güçlendirmelerle aldığı düşünülmektedir.
Antik tiyatro alanı, 2014 yılında üzerindeki konutların yıkılmasıyla büyük ölçüde ortaya çıkarılmıştır. Kazı çalışmalarında, MS 2. yüzyıla tarihlenen ve 12 satırdan oluşan bir yazıt bulunmuştur. Bu yazıtta, Smyrna’daki İmparatorluk tapınakları başrahibi Marcus Claudius Proklos’un şehir adına tanrılar ve imparatorlara adak olarak bir çeşmenin tamiratını yaptırdığı, ayrıca bu çeşmenin suyunun tiyatrodan çıktığı belirtilmiştir.
Özellikle sahne binası kazıları sırasında birçok heykel ve kabartma parçası ele geçirilmiştir. Buluntulardan dikkat çekici örnekler arasında üç katlı sahne binasına ait mask frizi blokları ile bir Satyros kabartması MS 2. yüzyılın ortalarında tiyatronun zengin ve görkemli cephe düzeni görüntüsü hakkında fikir edinmemizi sağlamaktadır.
Sahne binası mekan duvarlarının kireç taşı blokları üzerinde de çok sayıda kazıma (graffiti) yazıtlara rastlanılmıştır. Sahne binası kazılarında ele geçen üretim artığı kandil parçaları MS 5. ve 6. yüzyıllara ait olup 5. yüzyıl itibariyle sahne binasının farklı işlevler için kullanılmaya başlandığını göstermektedir. Böylece, Smyrna Tiyatrosu altı yüzyıl sonra sanayi üretimi yapan bir yapıya dönüşmüştür.
